Ένα νέο πλοίο θα διεξάγει επιστημονικές έρευνες στη Μεσόγειο επιτρέποντας στους Έλληνες ερευνητές να μελετούν τα οικοσυστήματα της Μεσογείου που απειλούνται από την κλιματική αλλαγή και για τα οποία παραδόξως γνωρίζουμε ελάχιστα.
Όταν επιστήμονες του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών μιλούν για τη Μεσόγειο καταλήγουν όλοι στο εξής συμπέρασμα: έχουμε να μάθουμε πολλά ακόμα για αυτήν την διηπειρωτική θάλασσα που φιλοξενεί στις ακτές της πάνω από 500 εκατομμύρια κατοίκους.
«Λέμε ορισμένες φορές ότι η Μεσόγειος είναι ένας μικροσκοπικός ωκεανός» δηλώνει η δρ Τάνια Ζερβουδάκη, μία από τις ερευνήτριες του κέντρου. «Βλέπουμε τόσους πολλούς οικότοπους και τόσο μεγάλη ποικιλότητα, παρόλο που η θάλασσα αυτή περιβάλλεται από ανθρωπογενείς στρεσογόνους παράγοντες. Πρόκειται για ένα ευάλωτο οικοσύστημα και είναι πάρα πολλά αυτά που δεν γνωρίζουμε για το οικοσύστημα αυτό».
Με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών ναυπηγεί ένα νέο και πολύ μεγαλύτερο πλοίο, το οποίο θα αντικαταστήσει το σκάφος που χρησιμοποιείται από το 1985. Το νέο πλοίο θα επεκτείνει τις ερευνητικές δυνατότητες σε όλα τα πεδία, από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έως την αναζήτηση άγνωστων μορφών ζωής σε μεγάλο βάθος.
Το πλοίο που θα διεξάγει επιστημονικές έρευνες στη Μεσόγειο θα αντικαταστήσει το σκάφος του 1985
Το νέο σκάφος θα μπορεί να φιλοξενεί έως 20 μέλη πληρώματος και 30 επιστήμονες – υπερδιπλάσιους από το σκάφος «Αιγαίο» που χρησιμοποιείται σήμερα. Θα έχει μήκος περίπου 70 μέτρα, πλάτος περίπου 15 μέτρα, καθώς και πέντε καταστρώματα. Θα διαθέτει ερευνητικούς εργαστηριακούς χώρους άνω των 200 τετραγωνικών μέτρων, ευρύχωρο κατάστρωμα εργασίας, ωκεανογραφικά βαρούλκα, γερανούς και πλαίσια-Π που θα χρησιμοποιούνται για την πόντιση και την ανέλκυση ερευνητικών οργάνων.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων υπέγραψε με το Ελληνικό Δημόσιο τον Ιούλιο του 2020 δάνειο ύψους έως 57,5 εκατ. ευρώ για να συμβάλει στη χρηματοδότηση του νέου ωκεανογραφικού σκάφους και ενός νέου ερευνητικού σταθμού στα Αντικύθηρα. Τα έργα αυτά θα ολοκληρωθούν σε πέντε έως έξι έτη.
Ο δρ Δημήτρης Σακελλαρίου είναι ο Διευθυντής Ερευνών Τεκτονικής/Θαλάσσιας Γεωλογίας και Θαλάσσιας Γεωαρχαιολογίας του Κέντρου. Για το νέο σκάφος δηλώνει ότι «η απόκτησή του ήταν όνειρο των τελευταίων 15 ετών. Το σκάφος θα έχει τη δυνατότητα να φέρει πολύ πιο προηγμένο και βαρύ εξοπλισμό και πολύ πιο σύγχρονα όργανα».
Η εκτέλεση νέων πειραμάτων καθίσταται δυνατή χάρη στην ευστάθεια του πλοίου που θα διεξάγει επιστημονικές έρευνες στη Μεσόγειο
Καθώς το πλοίο αυτό θα είναι πολύ μεγαλύτερο από το «Αιγαίο», θα είναι και περισσότερο ευσταθές, επιτρέποντας στους επιστήμονες να εκτελούν στο σκάφος πειράματα που είναι αδύνατο να γίνουν τώρα, όπως π.χ. πειράματα για την εκχύλιση DNA, τα οποία είναι σημαντικά για την αξιολόγηση της βιοποικιλότητας. Το νέο πλοίο θα είναι επίσης εφοδιασμένο με υποβρύχια οχήματα που θα εξερευνούν τον βυθό της Μεσογείου και μορφές ζωής για τις οποίες υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες, όπως π.χ. οργανισμούς που βρίσκονται κοντά σε ενεργά υποθαλάσσια ηφαίστεια.
«Θα μπορούμε να προσεγγίσουμε μικροβιακές κοινότητες που είναι επί του παρόντος απροσπέλαστες» δηλώνει ο κ. Σακελλαρίου. «Οι κοινότητες αυτές είναι πολύ σημαντικές για τους βιολόγους και τους επιστήμονες που εξειδικεύονται στη γονιδιωματική και τη γενετική. Υπάρχουν τόσα πολλά πεδία που παραμένουν άγνωστα και μας καλούν να τα μελετήσουμε».
- Ανακαλύψτε εδώ την εμπειρία της εικονικής περιήγησης 360°.
Απολύτως απαραίτητο για τις υδατοκαλλιέργειες
Το σκάφος θα συμβάλει επίσης καθοριστικά στην αξιολόγηση των αλλαγών που προκαλεί στη Μεσόγειο η κλιματική αλλαγή.
Η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας έχει ήδη αυξηθεί κατά 0,4 βαθμούς Κελσίου και η οξίνιση, που προκαλείται από τη διάλυση του CO2 στο νερό, έχει μειώσει το pH της κατά 0,1 σε σύγκριση με τη προβιομηχανική περίοδο. Σημαντικά πεδία έρευνας είναι επίσης τα χωροκατακτητικά είδη, οι νέες μορφές βακτηρίων και άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί.
Ο δρ Παντελής Καθάριος είναι ερευνητής του τμήματος «Aqualabs» του ΕΛΚΕΘΕ που επικεντρώνεται στις υδατοκαλλιέργειες. Σύμφωνα με τον κ. Καθάριο, το νέο ερευνητικό σκάφος είναι απολύτως απαραίτητο επειδή οι γνώσεις μας για τη Μεσόγειο και τις ραγδαίες αλλαγές που προκαλεί η κλιματική κρίση είναι ελάχιστες.
«Είναι σημαντικό να διαθέτουμε το έμψυχο δυναμικό και τον εξοπλισμό επειδή μελλοντικά μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε έκτακτες καταστάσεις τις οποίες δεν μπορούμε ούτε καν να φανταστούμε» δηλώνει. «Πριν από δύο ή τρία χρόνια έκανε την εμφάνισή του ένα νέο παράσιτο για το οποίο κανένας δεν γνώριζε τίποτα και το οποίο παραλίγο να αφανίσει τον πληθυσμό της ευγενούς πίννας (Pinna nobilis), ένα είδος αχιβάδας που αποτελεί το μεγαλύτερο δίθυρο μαλάκιο της Μεσογείου. Το μαλάκιο αυτό βοηθά στον καθαρισμό των υδάτων.
«Θα έχει τεράστιο αντίκτυπο για το οικοσύστημα της Μεσογείου. Χρειαζόμαστε το σκάφος για περιπτώσεις όπως αυτές».
