In het eerste deel van de EIB Klimaatenquête 2021-2022 wordt onderzocht wat mensen vinden van klimaatverandering in een snel veranderende wereld. Bij de resultaten van dit deel ligt de nadruk op hoe burgers tegen klimaatverandering aankijken en welke maatregelen zij in dit kader van hun land verwachten.
- 82% van de Belgen is van mening dat klimaatverandering en de gevolgen ervan de grootste uitdaging voor de mensheid vormen in de 21e eeuw.
- 75% meent dat zij zich meer zorgen maken over de klimaatnoodtoestand dan de Belgische regering.
- 71% merkt de invloed van klimaatverandering in het dagelijks leven.
- 70% is voorstander van strengere overheidsmaatregelen waardoor veranderingen in individueel gedrag worden afgedwongen (vijf procentpunt hoger dan vorig jaar).
- 66% is voorstander van een belastingheffing op producten en diensten die het meest bijdragen aan de opwarming van de aarde.
- 64% denkt dat België er niet in zal slagen zijn koolstofuitstoot voor 2050 drastisch te verminderen – zoals beloofd in het Klimaatakkoord van Parijs.
- 86% zegt vliegverbindingen op korte afstanden, in samenwerking met buurlanden, te willen vervangen door snelle, schone treinverbindingen.
82% van de Belgen is van mening dat klimaatverandering en de gevolgen ervan de grootste uitdaging voor de mensheid vormen in de 21e eeuw. Dit cijfer ligt boven de 70% bij alle leeftijdsgroepen en politieke voorkeuren van de Belgische bevolking. Er is wel een duidelijk verschil tussen groepen met verschillende politieke voorkeuren: 90% van de politiek links georiënteerde mensen vindt dat klimaatverandering de grootste uitdaging voor de mensheid vormt in de 21e eeuw. Onder de politiek rechts georiënteerde mensen is dit 74%.
Een grote meerderheid van de Belgen (71%) merkt de invloed van klimaatverandering in het dagelijks leven (dit is vijf procentpunt hoger dan afgelopen jaar, maar lager dan het Europees gemiddelde van 77%).
Onder deze schijnbare consensus blijken er tussen verschillende groepen Belgen echter aanzienlijke verschillen te bestaan. De mate van bezorgdheid en de verwachtingen ten aanzien van het onderwerp ‘klimaat’ verschillen tussen jongere en oudere burgers, tussen mensen met linkse en rechtse politieke voorkeuren, tussen mannen en vrouwen en tussen verschillende sociaaleconomische categorieën.
Dit zijn enkele uitkomsten van het eerste deel van de Klimaatenquête 2021-2022, die eerder deze week door de Europese Investeringsbank (EIB) zijn gepubliceerd. De EIB is de kredietverlenende instelling van de Europese Unie en wereldwijd een van de grootste multilaterale kredietverleners voor klimaatactie.
Hoe wordt aangekeken tegen de klimaatcrisis en hoe België klimaatverandering bestrijdt
Een grote meerderheid van de Belgen (71%) merkt de invloed van klimaatverandering op het dagelijks leven. Dit valt met name op bij jongeren in de leeftijd van 15-29 jaar (77%). Voor mensen boven de 64 ligt dit cijfer 10 procentpunt lager (67%). 76% van de links georiënteerde mensen zegt deze invloed in het dagelijks leven te voelen. Dit is negen procentpunt hoger dan bij degenen die politiek rechts georiënteerd zijn (67%).
75% meent dat zij zich meer zorgen maken over de klimaatnoodtoestand dan de Belgische regering. Hierdoor zijn zij nogal pessimistisch over het vermogen van België om een ambitieuze groene transitie te realiseren. Slechts 36% denkt dat België erin zal slagen zijn koolstofuitstoot voor 2050 drastisch te verminderen – zoals beloofd in het Klimaatakkoord van Parijs. De meerderheid (64%) denkt dat België zijn CO2-reductiedoelstellingen niet zal halen. Vooral de kloof tussen de generaties is opvallend, met een verschil van 18 procentpunt tussen mensen onder de 30 (46% meent dat België er in zal slagen) en mensen boven de 64 (28%). 72% van de mensen boven de 64 denkt dat België er dus niet in zal slagen de deadline van 2050 te halen. 54% van de jongeren in de leeftijd van 15-29 jaar deelt dit pessimisme. Dit pessimisme zien we terug onder respondenten van alle politieke voorkeuren (67% van de links georiënteerde mensen en 65% van de rechts georiënteerde mensen). 48% van de Belgische respondenten met kinderen onder de 18 denkt dat België er in zal slagen zijn koolstofuitstoot te verminderen. Bij respondenten zonder jonge kinderen is dit cijfer 17 procentpunt lager (31%).
Derhalve is bijna driekwart (70%) van de Belgen voorstander van strengere overheidsmaatregelen – vergelijkbaar met de coronamaatregelen – waardoor veranderingen in individueel gedrag worden afgedwongen (dat is vijf procentpunt hoger dan de 65% van afgelopen jaar).
Tegelijkertijd denkt slechts 6% van de links georiënteerde Belgen dat de opwarming van de aarde niet door menselijke activiteiten wordt veroorzaakt. Onder de rechts georiënteerde Belgen is dit acht procentpunt hoger (14%). Daarnaast betwijfelt 27% van de Belgen met een zeer rechtse politieke voorkeur nog steeds of de mens wel de belangrijkste oorzaak van de klimaatcrisis is.
Het energiedebat
Wanneer wordt gevraagd naar de energiebron waarop België in de strijd tegen de opwarming van de aarde moet overgaan, kiest de meerderheid van de Belgen voor vormen van hernieuwbare energie (56%) om de klimaatnoodtoestand aan te pakken. Dit gevoel wordt nog breder gedragen onder Europeanen in het algemeen (63%). De steun voor hernieuwbare energie in België zien we in hoge mate terug bij mensen boven de 64 (62%). Dit cijfer is zes procentpunt lager voor mensen onder de 30 (56% is voorstander). Belgen met een linkse politieke voorkeur zijn grotere voorstanders van hernieuwbare energie dan degenen met een rechtse politieke voorkeur (61% tegenover 47%, een verschil van 14 procentpunt). Belgische vrouwen zijn groter voorstander van hernieuwbare energie dan mannen (59% tegenover 53%) – een verschil van zes procentpunt.
In het algemeen staan Belgen iets positiever tegenover kernenergie dan andere Europeanen (16% tegenover 12%). In België zijn mensen boven de 64 (15%) iets minder voor kernenergie dan mensen onder de 30 (17%), maar de genderkloof is duidelijker: mannen (23%) zijn veel grotere voorstanders van kernenergie dan vrouwen (9%). Politiek rechts georiënteerde mensen in België zijn veel grotere voorstanders van kernenergie (24%) in vergelijking met links georiënteerden (12%). Mensen met hogere inkomens zijn eveneens veel grotere voorstanders van de ontwikkeling van kernenergie (20%) dan mensen uit de lagere inkomensgroepen (14%).
Tot slot: energiebesparing om klimaatverandering aan te pakken wordt veel vaker verkozen dan een grotere rol voor aardgas (18% tegenover 8%). Met name Belgische respondenten boven de 64 zijn voor energiebesparing (19%). Dit cijfer is acht procentpunt hoger dan voor respondenten onder de 30 (slechts 11% zou prioriteit geven aan energiebesparing). De genderkloof ten aanzien van energiebesparing is eveneens opvallend: vrouwen (22%) zijn veel meer geneigd energiebesparing te steunen dan mannen (14%).
Wat vinden Belgen de beste oplossingen in de strijd tegen klimaatverandering?
De meerderheid van de Belgen (66%) is voorstander van een belastingheffing op producten en diensten die het meest bijdragen aan de opwarming van de aarde; dit is iets minder dan Europeanen in het algemeen (69%). Zelfs 65% van de respondenten uit de lagere inkomensgroepen is voorstander van zo’n belastingheffing in België. Zij zijn ook voor een garantie van minimaal vijf jaar op elektrische of elektronische producten (91%) en voor het vervangen van vliegverbindingen op korte afstanden door snelle, schone treinverbindingen (86%). Daarnaast zijn ze voorstander van zachtere maatregelen zoals meer scholing over duurzame consumptie en het vergroten van het bewustzijn onder jongeren over dit onderwerp (91%).
Kris Peeters, vicepresident van de EIB: “Het lijkt in strijd met wat we vaak in de media zien, maar een meerderheid van de Belgen vraagt om strengere maatregelen en instrumenten vanuit de overheid om hen te helpen klimaatverandering te bestrijden. In de aanloop naar de Klimaattop COP26 is het belangrijk om onze inspanningen op te voeren en de groene transitie te versnellen. Ook in België kan en wil de EIB ambitieuze nieuwe klimaatprojecten ondersteunen, en dan met name innovatieve projecten die een grote positieve impact op de burger hebben.”
Het excelbestand met de gegevens voor alle dertig landen waar de enquête is gehouden, kan hier worden gedownload. Klik hier om naar de EIB-website te gaan met de belangrijkste resultaten van de vierde editie van de EIB Klimaatenquête.
Over de Klimaatenquête van de EIB
De Europese Investeringsbank maakt de resultaten bekend van de vierde editie van de EIB Klimaatenquête – een diepgaand onderzoek naar hoe mensen tegen klimaatverandering aankijken. De vierde editie van de EIB Klimaatenquête is uitgevoerd in samenwerking met marktonderzoeksbureau BVA en moet bijdragen aan het bredere debat over de opvattingen en verwachtingen ten aanzien van klimaatactie. Meer dan 30 000 respondenten namen tussen 26 augustus en 22 september 2021 deel aan de enquête, met een representatief panel voor elk van de 30 deelnemende landen.
Over de Europese Investeringsbank
De Europese Investeringsbank (EIB) is de instelling van de Europese Unie voor langlopende leningen; de aandeelhouders van de EIB zijn de EU-lidstaten. De EIB stelt langlopende financieringen beschikbaar voor gedegen investeringen die bijdragen aan de beleidsdoelstellingen van de EU, zowel binnen Europa als daarbuiten. De EIB is actief in zo’n 160 landen en is wereldwijd een van de grootste multilaterale kredietverleners voor klimaatactie. Onlangs maakte de EIB-Groep haar routekaart voor het klimaat bekend, de Climate Bank Roadmap. Hiermee wil de EIB-Groep voldoen aan haar ambitieuze agenda om in de periode tot 2030 EUR 1 biljoen aan investeringen in klimaatactie en milieuduurzaamheid te steunen, en uiterlijk in 2025 ten minste 50% van haar financieringen te besteden aan klimaatactie en milieuduurzaamheid. In het kader van deze routekaart moeten alle nieuwe activiteiten van de EIB-Groep vanaf begin 2021 ook voldoen aan de doelstellingen en uitgangspunten van het Klimaatakkoord van Parijs.
EIB tijdens de Klimaattop COP26
De EIB staat met een paviljoen in Hall 4 van de Scottish Event Campus en organiseert een reeks nevenevenementen over uiteenlopende onderwerpen. De volledige agenda vindt u hier.
Over BVA
BVA is een opinieonderzoeks- en adviesbureau dat gezien wordt als een van de meest innovatieve marktonderzoeksbureaus in zijn sector. BVA is gespecialiseerd in gedragsmarketing en combineert datawetenschappen met sociale wetenschappen om data naar de praktijk te vertalen. Daarnaast is BVA lid van het Wereldwijde Onafhankelijke Netwerk voor Marktonderzoek (WIN), een mondiaal netwerk van meer dan 40 toonaangevende spelers op het gebied van marktonderzoek en enquêtes.