Στο πλαίσιο του νέου σχεδίου για την προσαρμογή της Αθήνας στην κλιματική αλλαγή, το οποίο βασίζεται στη φύση και χρηματοδοτείται από μια νέα πρωτοβουλία της ΕΕ, φυτεύονται δέντρα και τοποθετούνται σπίτια πουλιών σε μια πόλη όπου κυριαρχεί το τσιμέντο και η άσφαλτος — με στόχο τη βελτίωση της ζωής των πολιτών
Ο αστικός ιστός της Αθήνας αποτελείται από πυκνή δόμηση που καλύπτει το 80 % της επιφάνειας της πόλης. Όλη αυτή η άσφαλτος και το τσιμέντο συγκρατούν τη θερμότητα κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων κυμάτων καύσωνα που αντιμετωπίζει ολοένα και πιο συχνά η πόλη. Στις εν λόγω αστικές θερμικές νησίδες στο κέντρο της πόλης, η θερμοκρασία μπορεί να είναι έως και 10° C υψηλότερη από ό,τι στα προάστια. Ωστόσο, η άσφαλτος και το τσιμέντο δεν δημιουργούν προβλήματα μόνο όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλές. Εμποδίζουν επίσης το νερό να εισρεύσει στο έδαφος κατά τη διάρκεια βροχοπτώσεων, με αποτέλεσμα την αύξηση των πλημμυρών σε τοπικό επίπεδο.
Η πόλη επιχειρεί τώρα να επιλύσει αυτά τα προβλήματα, τα οποία εντείνονται λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Η Αθήνα συμμετέχει σε τέσσερα καινοτόμα σχέδια προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή με χρηματοδότηση ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ από τον Μηχανισμό Χρηματοδότησης Φυσικού Κεφαλαίου, πρόγραμμα που υλοποιείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και επικεντρώνεται στη διατήρηση της φύσης, τη βιοποικιλότητα και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω λύσεων που βασίζονται στη φύση.
«Οι πράσινες και μπλε υποδομές ενισχύουν την ανθεκτικότητα της πόλης, παρέχοντας ευρύ φάσμα υπηρεσιών στους Αθηναίους», δήλωσε η Δρ. Ελένη Μυριβήλη, αντιδήμαρχος Πρασίνου, Αστικής Πανίδας, Αστικής Ανθεκτικότητας και Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή. «Μειώνουν σημαντικά τις θερμοκρασίες, κατακρατούν και επιβραδύνουν το νερό, καθαρίζουν τον αέρα και προωθούν τη βιοποικιλότητα, ενώ δημιουργούν και κοινωνική ισότητα μεταβάλλοντας την αξία των ακινήτων σε υποβαθμισμένες περιοχές».
Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι ο στόχος ενός σχεδίου που αποσκοπεί στη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτές, σε αντίθεση με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, που στοχεύει στη άμβλυνση των αιτιών της ίδιας της κλιματικής αλλαγής.
Ο Μηχανισμός Χρηματοδότησης Φυσικού Κεφαλαίου αποτελεί μέρος ενός δανείου ύψους 55 εκατομμυρίων ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, την τράπεζα της ΕΕ, το οποίο υπογράφηκε τον Δεκέμβριο του 2018. Αποσκοπεί στη στήριξη της «Στρατηγικής Ανθεκτικότητας για το 2030» της Αθήνας, η οποία εκπονήθηκε το 2017. Το κύριο μέρος του δανείου θα χρηματοδοτήσει ενεργειακές αναβαθμίσεις και την αντισεισμική θωράκιση των δημοτικών κτιρίων, καθώς και πρωτοβουλίες ανάπτυξης και διαχείρισης αποβλήτων.
Το κατάλληλο μέρος και η κατάλληλη στιγμή για την προσαρμογή της Αθήνας στην κλιματική αλλαγή
Ο Μηχανισμός Χρηματοδότησης Φυσικού Κεφαλαίου υποστηρίζει έργα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας και την εφαρμογή λύσεων βασισμένων στη φύση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η Αθήνα είναι η πρώτη πόλη που θα χρηματοδοτηθεί από τον Μηχανισμό, δήλωσε ο Vasco Ferreira Costa, ο υπεύθυνος δανείων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που ασχολήθηκε με τη συναλλαγή. Ο Μηχανισμός περιλαμβάνει τεχνική βοήθεια που χορηγείται δωρεάν στον Δήμο, εν μέρει για την κάλυψη της αμοιβής μιας διεθνούς κοινοπραξίας συμβουλευτικών επιχειρήσεων που θα εργαστούν για την υποστήριξη της πόλης κατά τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη των εν λόγω στοιχείων πράσινης υποδομής. Η συμβουλευτική ομάδα τελεί υπό τη διαχείριση και την καθοδήγηση τόσο του Δήμου όσο και της ΕΤΕπ.
«Η Αθήνα αποτελεί ουσιαστικά πιλοτικό έργο, το οποίο θεωρούμε ότι θα μπορούσε να επεκταθεί σε πολλές άλλες πόλεις», δήλωσε ο κ. Ferreira Costa.
Η προσαρμογή της Αθήνας στην κλιματική αλλαγή συμβάλλει στη διατήρηση της φύσης και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης
Ο δήμος πρότεινε τέσσερα σχέδια, τα οποία θα είναι τα πρώτα που θα χρηματοδοτηθούν από το τμήμα του δανείου που αφορά τον Μηχανισμό Χρηματοδότησης Φυσικού Κεφαλαίου, μόλις ολοκληρωθεί η φάση αξιολόγησης και σχεδιασμού από την εταιρεία συμβούλων:
- αναβίωση του λόφου του Λυκαβηττού, ενός αστικού δάσους που αποτελεί σημαντικό τμήμα του αθηναϊκού τοπίου εδώ και αιώνες, όπου το έδαφος και η βιοποικιλότητα θα σταθεροποιηθούν μέσω της διαχείρισης των υδάτων και του ελέγχου της διάβρωσης·
- δημιουργία πράσινων διαδρόμων μεταξύ των λόφων του Λυκαβηττού και του Στρέφη·
- ενίσχυση του οικολογικού προσανατολισμού και πεζοδρόμηση της περιοχής της Ακαδημίας Πλάτωνος· και
- εκτεταμένη ενίσχυση του οικολογικού προσανατολισμού και διάνοιξη επιφανειών κοντά στην πλατεία Λαμπρινής, για τη σύνδεση διαφόρων τμημάτων της πόλης, με παράλληλη μείωση της θερμοκρασίας καθώς και βελτίωση της ποιότητας του αέρα στις πυκνοκατοικημένες αυτές γειτονιές.
Όλα αυτά τα σχέδια θα ενισχύσουν επίσης τη βιοποικιλότητα, καθώς ευνοούν τα τοπικά είδη.
Η Stefanie Lindenberg, συντονίστρια του Μηχανισμού Χρηματοδότησης Φυσικού Κεφαλαίου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, εξηγεί ότι ο στόχος του σχεδίου είναι η δημιουργία τουλάχιστον 25 % περισσότερων χώρων πρασίνου και η θέσπιση οκτώ διαφορετικών μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που θα περιλαμβάνουν, μεταξύ πολλών άλλων, τη φύτευση δέντρων και θάμνων και την τοποθέτηση σπιτιών για πουλιά σε ορισμένα από αυτά.
«Οι πράσινοι διάδρομοι είναι εξαιρετικά σημαντικοί για τη βιοποικιλότητα, καθώς καθιστούν δυνατή τη μετακίνηση ειδών και αέριων μαζών», λέει η Lindenberg, «ενώ παράλληλα δημιουργούν ένα όμορφο περιβάλλον διαβίωσης για τους ανθρώπους. Εξάλλου, μια προϋπόθεση που έχει τεθεί στην εταιρεία συμβούλων η οποία διενεργεί την αξιολόγηση των επιμέρους έργων είναι η συνεργασία με τους πολίτες, ώστε να σχεδιαστούν τα προγράμματα αυτά αναλόγως».
Προς ένα νέο μοντέλο πόλης με την εφαρμογή του νέου σχεδίου για την προσαρμογή της Αθήνας στην κλιματική αλλαγή, το οποίο βασίζεται στη φύση
Μετά από δεκαετίες έντονης αστικοποίησης, η Αθήνα πρωτοστατεί στον σχεδιασμό πράσινων υποδομών προς όφελος των κατοίκων της και του περιβάλλοντος.
Πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που απαιτεί προγραμματισμό, επιμονή και τεχνογνωσία. Η Αθήνα όμως θα δει σύντομα την εικόνα της να αλλάζει.