Największe krajowe banki prorozwojowe w Unii Europejskiej i Europejski Bank Inwestycyjny uruchamiają inicjatywę o wartości 10 mld EUR, której celem jest przyspieszenie przejścia na zrównoważoną gospodarkę o obiegu zamkniętym
Grupa złożona z pięciu europejskich krajowych banków prorozwojowych oraz Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) rozpoczęła w Luksemburgu realizację wspólnej inicjatywy na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym, która będzie wspierać opracowywanie i wdrażanie projektów i programów w dziedzinie gospodarki o obiegu zamkniętym w Unii Europejskiej (UE). Sztandarowy program współpracy partnerskiej przewiduje uruchomienie na przestrzeni najbliższych pięciu lat (2019–2023) inwestycji o wartości co najmniej 10 mld EUR. Podejmowane działania będą miały na celu eliminowanie odpadów i zapobieganie ich powstawaniu, zwiększanie efektywności gospodarowania zasobami oraz rozwijanie innowacyjności poprzez promowanie obiegu zamkniętego we wszystkich sektorach gospodarki.
W realizacji inicjatywy uczestniczy pięć krajowych banków prorozwojowych:
- Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) – Polska
- Grupa Caisse des Dépôts (CDC), w tym Bpifrance – Francja
- Cassa Depositi e Prestiti (CDP) – Włochy
- Instituto de Crédito Oficial (ICO) – Hiszpania
- Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) – Niemcy
Połączenie fachowej wiedzy, doświadczenia i zdolności finansowej wszystkich sześciu instytucji partnerskich pozwoli skuteczniej wspierać realizację opłacalnych projektów i programów zgodnych z koncepcją obiegu zamkniętego. Wspólna inicjatywa na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym (ang. Joint Initiative on Circular Economy – JICE) umożliwi wspieranie kwalifikujących się projektów kredytami, inwestycjami kapitałowymi i gwarancjami, a także opracowywanie innowacyjnych struktur finansowania na potrzeby infrastruktury publicznej i prywatnej, gmin miejskich, prywatnych przedsiębiorstw różnej wielkości oraz projektów w zakresie badań i innowacji. JICE jest rozwinięciem dotychczasowych inicjatyw realizowanych pod kierownictwem Komisji Europejskiej, mających na celu poszerzanie wiedzy w ramach wyspecjalizowanych grup roboczych oraz opracowywanie planów finansowych.
Wspólna inicjatywa będzie koncentrować się w szczególności na dokonywaniu w państwach członkowskich UE inwestycji, które pomogą przyspieszyć przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Przedmiotem zainteresowania będą wszystkie etapy łańcucha wartości oraz cyklu życia produktów i usług:
- Projektowanie i produkcja w obiegu zamkniętym: stosowanie strategii redukcji i recyklingu w celu wyeliminowania odpadów u źródła już na etapie projektowania, przed wprowadzeniem produktów do obrotu.
- Eksploatacja w obiegu zamkniętym i wydłużanie okresu użyteczności: zapewnienie możliwości ponownego użycia, naprawy, zmiany przeznaczenia, odnowienia lub regeneracji produktów w fazie eksploatacji.
- Przywracanie wartości w obiegu zamkniętym: odzyskiwanie materiałów i innych zasobów z odpadów, odzyskiwanie ciepła odpadowego oraz ponowne wykorzystanie oczyszczonych ścieków.
- Wspieranie obiegu zamkniętego: promowanie strategii opartych na obiegu zamkniętym we wszystkich fazach cyklu życia – na przykład poprzez wdrażanie kluczowych technologii teleinformatycznych, cyfryzację oraz świadczenie usług sprzyjających stosowaniu modeli biznesowych i łańcuchów wartości opartych na obiegu zamkniętym.
Cytaty
Dr Werner Hoyer, prezes EBI, powiedział: „Walka z globalnym ociepleniem i kryzysami ekologicznymi należy do najbardziej palących wyzwań naszych czasów. Wzmocnienie gospodarki o obiegu zamkniętym jest potężną bronią w tej walce, ponieważ umożliwia realizację założeń porozumienia paryskiego, a do tego przynosi ogromne korzyści społeczno-gospodarcze. W ramach wspólnej inicjatywy na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym stawiamy sobie jeszcze ambitniejsze cele i łączymy siły z naszymi partnerami, aby powstrzymać falę odpadów”.
Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes Zarządu BGK, powiedziała: „W BGK mamy przekonanie, że realizacja zasady zrównoważonego rozwoju w formie gospodarki o obiegu zamkniętym jest wyrazem odpowiedzialności za los przyszłych pokoleń. Cieszymy się, że możemy razem z naszymi partnerami tworzyć ważne rozwiązania, które umożliwią wspieranie innowacyjnych i przyjaznych środowisku inwestycji w Unii Europejskiej. Podejście to jest zgodne z przyjętą przez polski rząd „Mapą drogową transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym”, która powstała w oparciu o unijną strategię dotyczącą gospodarki o obiegu zamkniętym. W dokumencie tym położono nacisk na 4 priorytety: wspieranie innowacyjności, stworzenie europejskiego rynku surowców wtórnych, zapewnienie wysokiej jakości surowców wtórnych oraz rozwój sektora usług”.
Eric Lombard, dyrektor generalny CDC, powiedział: „W ramach wspólnej inicjatywy grupa Caisse des Dépôts zamierza wspierać kolejne projekty związane z gospodarką o obiegu zamkniętym we Francji. Ponadto chcemy razem z naszymi europejskimi partnerami zwrócić uwagę na ogromny potencjał tego modelu gospodarczego, jeśli chodzi o zapewnienie zrównoważonego wzrostu przy jednoczesnym stworzeniu nowych możliwości gospodarczych dla naszych państw”.
Fabrizio Palermo, dyrektor generalny CDP, powiedział: „W planie biznesowym CDP na lata 2019–2021 po raz pierwszy przewidziano uwzględnienie zrównoważonego rozwoju przy podejmowaniu strategicznych decyzji. CDP konsekwentnie wspiera we Włoszech przemiany w kierunku bardziej zrównoważonego, sprzyjającego włączeniu społecznemu modelu rozwoju, który skupiałby się na społecznościach lokalnych. Współpraca z europejskimi partnerami po raz kolejny pokazuje, jak ważną rolę odgrywają krajowe banki prorozwojowe, jeśli chodzi o osiąganie należytego poziomu zrównoważonego wzrostu i rozwoju na szczeblu europejskim i globalnym”.
José Carlos Garcia de Quevedo, prezes ICO, powiedział: „ICO stawia sobie za cel promowanie wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu oraz wdrażanie bardziej zrównoważonych modeli rozwoju. Wspieranie alternatywnych rozwiązań, takich jak gospodarka o obiegu zamkniętym, idealnie wpisuje się w realizację celów zrównoważonego rozwoju i założeń polityki publicznej zapisanych na szczeblu międzynarodowym w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, a także w unijnym planie działania na rzecz zrównoważonego finansowania oraz hiszpańskiej krajowej agendzie na rzecz zmian. Jako publiczne banki prorozwojowe mamy obowiązek kierować działaniami podejmowanymi w tym zakresie oraz wzmacniać współpracę pomiędzy instytucjami europejskimi”.
Dr Günther Bräunig, dyrektor generalny KfW, powiedział: „KfW od zawsze koncentruje się na zrównoważonym rozwoju. Już teraz przeznaczamy około 40% naszego finansowania na ochronę środowiska i klimatu. Żadne państwo nie jest jednak w stanie samodzielnie stawić czoła ogromnym wyzwaniom w tej dziedzinie, dlatego niezwykle ważna jest dla nas współpraca z naszymi europejskimi partnerami. Ochrona zasobów naturalnych jest dla nas wszystkich istotnym zadaniem, któremu musimy poświęcić więcej uwagi. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym odegra tutaj kluczową rolę, a nasza wspólna inicjatywa to pierwszy krok na drodze do osiągnięcia tego celu”.
UWAGI DLA MEDIÓW
1. Przykładowe projekty:
Promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym zajmuje poczesne miejsce w programach działań Unii Europejskiej i państw członkowskich, ponieważ koncepcja ta pozwala zwiększyć bezpieczeństwo surowcowe, sprzyja zrównoważonemu wzrostowi gospodarczemu oraz umożliwia zwiększanie konkurencyjności i tworzenie nowych miejsc pracy. Aby zilustrować, jakiego rodzaju projekty kwalifikują się do objęcia wsparciem w ramach wspólnej inicjatywy na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym, poniżej przedstawiono kilka przykładowych przedsięwzięć, które są już finansowane przez sześć instytucji partnerskich. Zachęcamy również do odwiedzenia strony internetowej https://www.eib.org/en/projects/initiatives/circular-economy/index.htm
Wpis na blogu: Chleb, stal i kremy złuszczające – konkretne przykłady gospodarki o obiegu zamkniętym
BGK – Polska
PKP SKM w Trójmieście PKP SKM w Trójmieście to lokalny przewoźnik kolejowy działający na bardzo ważnej linii nr 250, obsługującej trójmiejski obszar metropolitarny (Gdańsk, Gdynia i Sopot) w północnej Polsce. W 2012 r. BGK wyemitował dla spółki obligacje o wartości 55 mln PLN z terminem zapadalności 9 lat. Środki uzyskane przez spółkę zostały użyte jako wkład własny w inwestycje w modernizację 22 elektrycznych zespołów trakcyjnych, co pozwoliło przedłużyć ich żywotność o kolejne 20 lat.
Sklejka Orzechowo – polski producent sklejki: BGK udzielił przedsiębiorstwu kredytu inwestycyjnego w wysokości 22 mln PLN na zakup nowej linii do produkcji sklejki i płyty stolarskiej oraz związanej z nią infrastruktury. Inwestycja umożliwi zwiększenie mocy produkcyjnej i efektywności wykorzystania zasobów oraz podniesienie jakości procesu produkcji. Wprowadzenie w ramach inwestycji nowej technologii produkcji oraz pętli zasobów przełoży się na zmniejszenie zużycia wody oraz emisji ścieków i hałasu, bardziej wydajne wykorzystanie biomasy, a także możliwość odzysku ciepła. http://www.sklejkaorzechowo.pl/
CDC – Francja
PHENIX (inwestycja kapitałowa o wartości 15 mln EUR): Bank Bpifrance współuczestniczył za pośrednictwem swojego funduszu kapitału wysokiego ryzyka Smart Cities w rundzie finansowania w wysokości 15 mln EUR na rzecz francuskiej firmy PHENIX – pioniera i lidera krajowego rynku inteligentnego gospodarowania odpadami. Odpowiadając na poważny problem społeczno-ekologiczny, jakim jest marnotrawienie żywności, firma PHENIX zrewolucjonizowała rynek darowizn produktów spożywczych we Francji, Hiszpanii i Portugalii. Pozyskany kapitał jest wykorzystywany do przyspieszania wzrostu w całej Europie, inwestowania w rozwój nowych usług cyfrowych (w tym w uruchomienie aplikacji mobilnej typu B2C o nazwie „Phenix app”) oraz rozszerzania działalności na inne strumienie odpadów.
BDT/Terradona – Francja: Należący do grupy CDC bank Banque des Territoires sfinansował we współpracy z innymi instytucjami publicznymi i prywatnymi proces pozyskiwania środków na rzecz firmy Terradona – producenta zielonych technologii i twórcy inteligentnego, odpowiedzialnego ekologicznie rozwiązania do sortowania odpadów o nazwie Cliiink®. Innowacyjne rozwiązanie opracowane z myślą o jednostkach samorządu terytorialnego umożliwia obniżanie kosztów przetwarzania odpadów i zwiększanie czystości aglomeracji miejskich, premiowanie podmiotów należycie sortujących odpady oraz stymulowanie lokalnego handlu.
http://terradona.com/fr/news-detail/caisse-des-depots-entre-capital-terradona
CDP – Włochy:
Dawna papiernia firmy Sadoch w Trieście: W ramach projektu rewitalizacji obszarów miejskich zmodernizowano zespół budynków o powierzchni ponad 8900 metrów kwadratowych, w którym dawniej mieściła się papiernia firmy Saul Sadoch. Obecnie obiekt ten – mający dla Triestu dużą wartość zabytkową – znajduje się w dzielnicy typowo mieszkaniowej. Wybudowany w 1957 roku i nieużywany od lat 90. ubiegłego stulecia kompleks przemysłowy składał się z 8-kondygnacyjnego budynku z podpiwniczeniem oraz dodatkowego 3-kondygnacyjnego budynku z dobudówką. Oba budynki zyskały drugie życie dzięki utworzeniu nowych lokali mieszkalnych, powierzchni użytkowych oraz miejsc spotkań towarzyskich. Oprócz rewitalizacji budynków inwestycja objęła także remont i przebudowę otaczających je terenów poprzemysłowych – od dawna opuszczonych i stopniowo niszczejących. Projekt został zrealizowany przez fundusz budownictwa społecznego FVG, w który spółka CDP Investimenti SGR zainwestowała ponad 60 mln EUR za pośrednictwem funduszu nieruchomości Fondo Investimenti per l’Abitare (FIA) – specjalizującego się w finansowaniu budownictwa społecznego.
Dawne zakłady tytoniowe (Manifattura Tabacchi) w Mediolanie: W ramach projektu przeprowadzono kompleksową modernizację opuszczonych nieruchomości publicznych o powierzchni 90 tys. metrów kwadratowych na terenie dawnego zakładu przemysłowego. Celem inwestycji było odzyskanie działki położonej w pobliżu centrum miasta, niedaleko uczelni Università degli Studi di Milano-Bicocca i naprzeciwko przystanku metra Bicocca. Na terenie zespołu nieruchomości zakończono już pomyślnie modernizację budynku o nazwie Edificio2, w którym powstały całkowicie nowe lokale mieszkalne o łącznej powierzchni 17 tys. metrów kwadratowych oraz lokale użytkowe o powierzchni 2 tys. metrów kwadratowych. Obiekt, który do momentu zaangażowania się w projekt spółki CDP Immobiliare pozostawał zaniedbany, powstał w 1930 roku z myślą o magazynowaniu nieprzetworzonego tytoniu oraz pakowaniu i magazynowaniu wyrobów objętych monopolem państwowym. Realizacją przedsięwzięcia zajmuje się spółka celowa, w której CDP Immobiliare ma 50% udziałów i w którą bank CDP zainwestował w związku z przebudową budynku Edificio2 ponad 40 mln EUR. W ten sposób – poprzez inicjatywy służące rewitalizacji opuszczonych i nienadających się do użytku budynków i terenów zabytkowych i poprzemysłowych w miastach – grupa CDP potwierdza swoje znaczenie dla wspierania rozwoju obszaru, na którym funkcjonuje.
http://www.cdpimmobiliare.it/en/projects/manifatture-milano.html
EBI – cała Unia Europejska
Projekt Novamont Renewable Chemistry (kredyt EBI w wysokości 30 mln EUR): Firma Novamont opracowuje innowacyjne, biodegradowalne i kompostowalne bioplastiki i biochemikalia wytwarzane z surowców odnawialnych. Jej całościowe podejście oraz wizja biogospodarki – oparta na modelu biznesowym uwzględniającym lokalne rolnictwo i przewidującym ponowne wykorzystanie produktów ubocznych – przynosi pozytywne rezultaty z punktu widzenia innowacyjności materiałowej.
De Lage Landen (DLL) – kredyt na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji (kredyt EBI w wysokości 100 mln EUR): Firma DLL regeneruje, a następnie oddaje przedsiębiorstwom w leasing urządzenia, które były wcześniej używane przez co najmniej jednego właściciela. Przedsięwzięcie realizowane we współpracy z DLL umożliwi MŚP zaoszczędzenie środków, które będą mogły zainwestować w innych obszarach, a także wydatnie przyczyni się do realizacji celów gospodarki o obiegu zamkniętym.
KfW – Niemcy
Wykorzystanie ciepła technologicznego w obiegu zamkniętym: Tradycyjna piekarnia Müller & Egerer zleciła doradcy energetycznemu przeprowadzenie wnikliwej analizy swoich procesów produkcji. Firma otrzymała z banku KfW kredyt preferencyjny w wysokości 900 tys. EUR i skorzystała z premii za przedterminową spłatę w wysokości 150 tys. EUR. „Produkujemy nawet 4,5 tys. bochenków chleba i 75 tys. bułek dziennie. Pomimo 20-procentowego wzrostu sprzedaży możemy teraz zaoszczędzić blisko 650 tys. kWh energii pierwotnej rocznie. To inwestycja, ale z pewnością opłacalna!”.
https://www.kfw.de/stories/environment/energy-efficiency/exhaust-heat-video-interview-bakery/
Wspieranie przedsiębiorstw typu start-up projektujących rozwiązania o obiegu zamkniętym: Niemiecka firma Superseven GmbH zdobyła w 2018 roku nagrodę KfW dla przedsiębiorców za opracowanie innowacyjnej folii opakowaniowej, która jest wytwarzana w 100% z surowca odnawialnego (celulozy) i w pełni kompostowalna nawet w warunkach naturalnych. Pomimo dużego zainteresowania odbiorców z całego świata firma koncentruje się obecnie na rynku europejskim. Działalność firmy Superseven nabrała jeszcze większego rozmachu w związku z debatą na temat zanieczyszczenia mórz (w tym obecnych w morzach mikrodrobin plastiku) oraz pracami nad nową dyrektywą unijną w sprawie odpadów tworzyw sztucznych. Bank KfW udzielił firmie kredytu dla przedsiębiorców, a zdobycie nagrody KfW dla przedsiębiorców nadało jej działalności dodatkowego impetu.
https://www.kfw.de/stories/economy/start-ups/superseven/
Instituto de Crédito Oficial (ICO) – Hiszpania
Red de Calor de Soria – system ciepłowniczy zasilany biomasą: W hiszpańskim mieście Soria realizowany jest nowatorski projekt budowy systemu ciepłowniczego opalanego zrębkami z pobliskich zakładów drzewnych, którego promotorem jest miejscowy ekspert w dziedzinie zagospodarowania biomasy. Obiekt zaopatruje w ciepło i wodę ponad 16 tys. mieszkańców i 8 tys. gospodarstw domowych. Łączna wartość inwestycji wyniosła 20 mln EUR, przy czym bank ICO objął za pośrednictwem funduszu FondICO Infrastructures proporcjonalne udziały w kapitale własnym przedsiębiorstwa. Ilość dostarczanej energii ze źródeł odnawialnych wynosi około 80 GWh/rok, co przekłada się na zmniejszenie emisji CO2 o ponad 28 tys. Tm/rok. Ponadto firma korzysta z lokalnych paliw i tworzy miejsca pracy na rynku lokalnym.
Recycling odpadów z morza – ECOALF: ECOALF to hiszpański start-up realizujący model gospodarki o obiegu zamkniętym, zajmujący się zbieraniem odpadów z dna morza i przekształcaniem ich w nici używane do produkcji odzieży i akcesoriów. Pomysł na firmę wziął się z chęci stworzenia prawdziwie zrównoważonej ekologicznie marki w branży mody. Celem było zaprojektowanie pierwszej generacji wyrobów odzieżowych produkowanych z surowców wtórnych, które charakteryzowałyby się tymi samymi właściwościami technicznymi, co najlepsze surowce pierwotne, oraz taką samą jakością i wzornictwem. Chodziło o pokazanie, że dalsza nieprzemyślana eksploatacja zasobów naturalnych naszej planety wcale nie jest konieczna. Dzięki współpracy z 3 tys. rybaków w 40 portach ECOALF zbiera i przetwarza 250 ton odpadów morskich rocznie, przy czym recyklingowi poddawane jest niemal 80% wydobywanych z morza materiałów. Bank ICO wsparł rozwój działalności firmy ECOALF na rynkach trzecich kredytem w wysokości 50 tys. EUR udzielonym w ramach programu kredytów pośrednich dla MŚP.
https://ecoalf.com/en/p/history-9
2. Krótki opis sześciu instytucji partnerskich:
Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) to państwowy bank rozwoju, którego misja polega na wspieraniu rozwoju społecznego i gospodarczego Polski, w tym polskiego sektora publicznego. BGK występuje w roli partnera finansowego strategicznych projektów inwestycyjnych i zajmuje się promowaniem przedsiębiorczości. www.bgk.pl
Bank Caisse des Dépôts (CDC) oraz jego jednostki zależne tworzą grupę publicznych inwestorów długoterminowych, którzy podejmują działania w interesie ogólnym i wspierają rozwój gospodarczy na szczeblu lokalnym. Działalność banku obejmuje pięć obszarów specjalizacji: emerytury i kształcenie zawodowe, zarządzanie aktywami, monitorowanie jednostek zależnych i udziałów strategicznych, finansowanie przedsiębiorstw (za pośrednictwem Bpifrance) oraz Banque des Territoires. http://www.caissedesdepots.fr/en
Cassa Depositi e Prestiti (CDP) to krajowy bank prorozwojowy wspierający włoską gospodarkę od 1850 roku. Bank finansuje inwestycje publiczne, wspomaga współpracę międzynarodową i pełni funkcje katalizatora rozwoju krajowej infrastruktury. CDP pomaga włoskim przedsiębiorstwom poprzez stymulowanie innowacyjności i wzrostu oraz promowanie eksportu i ekspansji na rynki zagraniczne. Ponadto przyczynia się do rozwoju włoskiego rynku nieruchomości jako główny podmiot zarządzający lokalami socjalnymi i mieszkaniami dla osób o niskich dochodach. https://www.cdp.it
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) jest instytucją Unii Europejskiej udzielającą kredytów długoterminowych, której udziałowcami są państwa członkowskie. EBI zapewnia długoterminowe wsparcie finansowe dla rzetelnie przygotowanych inwestycji, przyczyniając się w ten sposób do realizacji celów polityki unijnej. www.eib.org
Instituto de Crédito Oficial (ICO) to spółka skarbu państwa podlegająca hiszpańskiemu Ministerstwu Gospodarki i Handlu. ICO jest punktem odniesienia w kwestii finansowania sektora MŚP i dużych projektów inwestycyjnych. Bank przyczynia się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego poprzez promowanie działalności gospodarczej, która ze względu na swoje znaczenie społeczne, kulturowe lub ekologiczne bądź innowacyjność jest warta promowania i rozwijania. www.ico.es
Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) jest jednym z największych na świecie banków prorozwojowych. Od 1948 roku KfW konsekwentnie przyczynia się do poprawy sytuacji ekonomicznej, socjalnej i ekologicznej na całym świecie, działając w imieniu Republiki Federalnej Niemiec oraz jej krajów związkowych. W tym celu w samym tylko 2018 roku bank udostępnił środki w wysokości 75,5 mld EUR, z czego 40% przeznaczono na działania w zakresie ochrony środowiska i klimatu. www.kfw.de