Grupa EBI zwiększyła w 2021 roku wartość finansowania do rekordowej kwoty 95 mld EUR, pomagając w ten sposób Unii Europejskiej w walce z pandemią oraz przyspieszaniu transformacji ekologicznej i cyfrowej

Konferencja prasowa EBI na temat wyników rocznych

• W roku 2021 Grupa EBI zwiększyła skalę swojej działalności i udostępniła środki finansowe w rekordowej wysokości 95 mld EUR. Niemal połowa finansowania udostępnionego przez Grupę – 45 mld EUR – trafiła do małych i średnich przedsiębiorstw, które boleśnie odczuły skutki pandemii. Wartość finansowania z Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EFI) wyniosła 30,5 mld EUR, co również jest kwotą rekordową.
• Od wybuchu pandemii COVID-19 Grupa EBI przekazała na walkę z pandemią i jej skutkami gospodarczymi łącznie 58,7 mld EUR.
• Na wspieranie zielonej transformacji unijnych gospodarek przeznaczono około 27,6 mld EUR, a wartość kredytów EBI na rzecz regionów objętych polityką spójności w UE osiągnęła poziom 19,8 mld EUR. Udostępnione w ten sposób środki pomogą poszczególnym krajom w zapewnieniu sprawiedliwej transformacji do modelu zielonej gospodarki.
• Ogólnoeuropejski fundusz gwarancyjny – utworzony we współpracy z 22 państwami członkowskimi Unii Europejskiej – umożliwił dotychczas pozyskanie dodatkowego finansowania o wartości 174,4 mld EUR w celu wspierania działań naprawczych podejmowanych przez europejskie przedsiębiorstwa dotknięte skutkami pandemii.
• Finansowanie Grupy EBI na rzecz rozwoju i współpracy partnerskiej poza Unią Europejską osiągnęło poziom 8,1 mld EUR. Ponadto EBI w bieżącym roku rozszerzy działalność w krajach rozwijających się dzięki powołaniu nowej jednostki o nazwie EBI Świat (EIB Global).
• W ramach Drużyny Europy EBI wsparł kwotą 900 mln EUR inicjatywę COVAX, której celem jest zapewnienie dostaw szczepionek do krajów rozwijających się. Do tej pory dostarczono już miliard dawek.
• Prezes EBI Werner Hoyer: – Przez ostatnie dwa lata udowodniliśmy, że potrafimy skutecznie połączyć walkę z pandemią, finansowanie odbudowy gospodarek oraz inwestowanie w działania na rzecz klimatu.

Przez drugi rok z rzędu bank Unii Europejskiej koncentrował się na przeciwdziałaniu skutkom kryzysu związanego z COVID-19 przy jednoczesnym zwiększaniu nakładów finansowych na realizację zielonych projektów. Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (Grupa EBI) udostępniła we współpracy z partnerami w Europie i na całym świecie środki finansowe w rekordowej wysokości 95 mld EUR, co stanowi wzrost o 23% w porównaniu z rokiem 2020 (wówczas kwota ta wyniosła 77 mld EUR). Europejski Bank Inwestycyjny udzielił kredytów o wartości ponad 65 mld EUR, a Europejski Fundusz Inwestycyjny wniósł nieco ponad 30 mld EUR w postaci gwarancji i inwestycji kapitałowych.

Wartość finansowania osiągnęła najwyższy poziom w 63-letniej historii EBI – w dużej mierze dzięki dodatkowym zasobom udostępnionym przez dysponujący środkami w wysokości 24,4 mld EUR ogólnoeuropejski fundusz gwarancyjny, który został powołany w 2020 roku w porozumieniu z 22 państwami członkowskimi UE w celu wspierania europejskiej gospodarki (a w szczególności sektora MŚP i spółek o średniej kapitalizacji) w walce ze skutkami ekonomicznymi pandemii COVID-19.

Wzrost wartości finansowania odzwierciedla kluczową rolę, jaką Grupa EBI odgrywa w realizacji zakrojonych na ogromną skalę działań podejmowanych przez Unię Europejską w odpowiedzi na pandemię. Kredyty, gwarancje i inne instrumenty finansowe Grupy EBI uzupełniają krajowe programy zwiększania odporności gospodarek, zapewniają niezbędne wsparcie samorządom terytorialnym oraz umożliwiają spółkom publicznym i prywatnym dostęp do finansowania oferowanego na przystępnych warunkach. Z pomocy EBI skorzystały sektory najsilniej dotknięte skutkami pandemii – od opieki zdrowotnej po małe przedsiębiorstwa.

Jednocześnie Grupa EBI zwiększyła inwestycje w połączoną transformację ekologiczną i cyfrową, realizując plan działania banku klimatycznego na lata 2021–2025 zatwierdzony przez Radę Dyrektorów w listopadzie 2020 roku. Nakłady związane z finansowaniem innowacji, które będą kluczem do pomyślnej transformacji, osiągnęły rekordowy poziom 20,7 mld EUR. Ponadto EBI przyjął nowe założenia dotyczące udzielania kredytów służących wspieraniu unijnej polityki spójności. Zgodnie z tymi założeniami Bank będzie angażować większe środki w przedsięwzięcia realizowane w regionach w okresie przejściowym i regionach słabiej rozwiniętych, w których transformacja ekologiczna i cyfrowa może okazać się trudniejsza. 

Poza Unią Europejską EBI kontynuował współpracę z partnerami unijnymi w ramach Drużyny Europy. W celu wspierania realizacji polityki UE na arenie międzynarodowej Bank powołał nową jednostkę specjalizującą się we współpracy z partnerami zagranicznymi i finansowaniu rozwoju – EBI Świat. Rozpocznie ona działalność jeszcze w tym miesiącu.  

Występując na dorocznej konferencji prasowej Grupy EBI w dniu 27 stycznia, prezes EBI Werner Hoyer powiedział: – Przez ostatnie dwa lata udowodniliśmy, że potrafimy skutecznie połączyć walkę z pandemią, finansowanie odbudowy gospodarek oraz inwestowanie w działania na rzecz klimatu. Nie da się zbudować bezpiecznego świata bez dostępu do opieki zdrowotnej i szczepień oraz bez zdecydowanego przejścia na model gospodarki oparty na innowacyjnych rozwiązaniach przyjaznych dla klimatu. Rekordowa wielkość finansowania w 2021 roku jest świadectwem ogromnych wysiłków podjętych przez Europę w celu zniwelowania skutków pandemii oraz promowania ekologicznej odbudowy gospodarki zarówno w samej Europie, jak i w innych częściach świata. Utworzenie nowej jednostki o nazwie EBI Świat, która pokieruje naszymi inicjatywami poza Unią Europejską, stanowi wyraz determinacji, z jaką chcemy wspierać transformację ekologiczną i cyfrową za pośrednictwem globalnych porozumień partnerskich.

Wzrost wartości kredytów dla sektora opieki zdrowotnej na całym świecie

W ramach przeciwdziałania skutkom pandemii COVID-19 Grupa EBI zwiększyła w ubiegłym roku nakłady finansowe na rzecz sektorów opieki zdrowotnej i nauk biologicznych do blisko 5,5 mld EUR, z czego ponad 1 mld EUR stanowiły inwestycje kapitałowe EFI w fundusze działające w powyższych sektorach. W 2020 roku EBI zatwierdził kredyt w wysokości 100 mln EUR dla niemieckiej spółki BioNTech, która we współpracy z koncernem Pfizer opracowała pierwszą szczepionkę przeciwko COVID-19. W 2021 roku Bank nadal wspierał badania nad szczepionkami i produkcję tego rodzaju preparatów, a także finansował działania związane z diagnozowaniem i leczeniem COVID-19. Ponadto zwiększył swoje zaangażowanie w realizację inicjatywy COVAX, która została zapoczątkowana przez sojusz GAVI w celu zapewnienia dostaw szczepionek do krajów rozwijających się.

– Zaledwie 10 dni temu w Kigali, stolicy Rwandy, wylądował samolot, na pokładzie którego znajdowała się miliardowa dawka szczepionki dostarczona w ramach inicjatywy COVAX. Inicjatywa ta objęła swoim zasięgiem już 144 krajów na całym świecie. Europa eksportuje więcej szczepionek niż jakikolwiek inny region świata. Pomagamy też zwiększać zdolności produkcyjne zakładów wytwarzających szczepionki w regionach słabiej rozwiniętych – powiedział prezes EBI Werner Hoyer.

Dzięki wsparciu finansowemu EBI z lepszego standardu świadczeń zdrowotnych – w tym szczepień przeciwko COVID-19 – skorzysta łącznie ponad 780 mln osób na całym świecie. Ponadto około 10 mln osób uzyska dostęp do bezpieczniejszej wody pitnej, a 3,8 mln skorzysta z lepszych usług sanitarnych.

Rekordowa kwota finansowania dla małych przedsiębiorstw i kluczowa rola EFI

Niemal połowa finansowania udostępnionego przez Grupę EBI – 45 mld EUR – trafiła do małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które boleśnie odczuły skutki pandemii. Bank Unii Europejskiej skierował pomoc finansową do najbardziej potrzebujących odbiorców, czyli do sprawnie funkcjonujących małych firm, których działalność poważnie ograniczył kryzys. EBI przydziela większość środków finansowych przeznaczonych dla MŚP za pośrednictwem kredytodawców i innych pośredników finansowych, a w trakcie kryzysu związanego z COVID-19 nastąpiło znaczne zacieśnienie współpracy EBI i EFI z tego rodzaju partnerami. W ubiegłym roku z finansowania udostępnionego przez Grupę EBI skorzystało łącznie ponad 430 tys. MŚP oraz spółek o średniej kapitalizacji w całej Europie, co przełożyło się na utrzymanie ponad 4,5 mln miejsc pracy.

Zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia tak dobrych rezultatów miał Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) – jednostka zależna EBI zajmująca się wspieraniem przedsiębiorstw typu start-up i małych firm w sektorze zaawansowanych technologii w całej Europie. W 2021 roku zaangażowanie finansowe EFI wzrosło niemal trzykrotnie do rekordowej kwoty 30,5 mld EUR (w 2020 roku była to kwota 12,9 mld EUR). EFI tworzy i realizuje projekty w zakresie kapitału wysokiego ryzyka i kapitału wzrostu, gwarancji oraz mikrofinansowania. Działalność EFI sprzyja realizacji celów UE związanych z przeciwdziałaniem zmianie klimatu oraz wspieraniem innowacji, prac badawczo-rozwojowych, przedsiębiorczości, wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

Istotna rola ogólnoeuropejskiego funduszu gwarancyjnego w działaniach antykryzysowych

Dysponujący środkami w wysokości 24,4 mld EUR ogólnoeuropejski fundusz gwarancyjny został utworzony pod koniec 2020 roku przez Grupę EBI oraz 22 państwa członkowskie. Jego zadaniem jest udzielanie przedsiębiorstwom działającym na terenie Unii Europejskiej (a zwłaszcza MŚP) pomocy w usuwaniu skutków kryzysu związanego z pandemią. Zaangażowanie funduszu przyczyniło się do wzrostu finansowania ze środków EFI. W 2021 roku nastąpił dynamiczny rozwój działalności ogólnoeuropejskiego funduszu gwarancyjnego. Łączna wartość kredytów objętych wsparciem tego funduszu zatwierdzonych przez Grupę EBI od grudnia 2020 roku w ramach 401 operacji we wszystkich 22 państwach uczestniczących wyniosła 23,2 mld EUR. Przewiduje się, że dotychczasowe inwestycje pozwolą uruchomić środki w wysokości 174,4 mld EUR.

– Decyzja o powołaniu ogólnoeuropejskiego funduszu gwarancyjnego okazała się trafna – podkreślił prezes Hoyer. – W 2021 roku jego działalność nabrała jeszcze szybszego tempa. Pośrednicy finansowi w całej Europie korzystają z gwarancji dostępnych w ramach funduszu w celu szybkiego udzielania pomocy małym przedsiębiorstwom, które borykają się z problemami w zakresie kapitału obrotowego i płynności lub nie chcą rezygnować z dotychczasowych planów inwestycyjnych.

EBI Świat – nowy partner Drużyny Europy 

Wartość finansowania ze środków Grupy EBI poza Unią Europejską wyniosła w 2021 roku 8,1 mld EUR. Bank Unii Europejskiej działa w ponad 160 krajach na całym świecie i jest kluczowym partnerem Drużyny Europy. Od 1958 roku Bank zainwestował środki o wartości przekraczającej 1,5 bln EUR w ponad 14 400 projektów realizowanych poza terytorium UE. Finansowanie objęło przedsięwzięcia prowadzone przez podmioty z sektorów publicznego i prywatnego oraz przez małe i duże przedsiębiorstwa.

W związku z ogólną reformą globalnych struktur i inicjatyw Unii Europejskiej EBI podjął decyzję o przekształceniu swojej działalności poza Unią i utworzeniu wyspecjalizowanej jednostki, która będzie odpowiedzialna za współpracę z partnerami zagranicznymi oraz finansowanie rozwoju: EBI Świat.

Powołanie jednostki EBI Świat pozwoli połączyć wszystkie zasoby kadrowe oraz całą wiedzę ekspercką EBI w zakresie projektów realizowanych poza Unią Europejską w ramach przejrzystej struktury organizacyjnej, która będzie mogła wnieść większy i ściślej ukierunkowany wkład w realizację przedsięwzięć i inicjatyw Drużyny Europy. Pracę nowej jednostki będzie wspierać specjalna grupa doradcza, która zostanie powołana w nadchodzących miesiącach.

W listopadzie EBI otworzył w stolicy Kenii – Nairobi – swój pierwszy ośrodek na terenie Afryki. Zaplanowano również otwieranie kolejnych biur w miarę rozszerzania obecności Banku w krajach rozwijających się.

– Utworzenie jednostki EBI Świat jest wynikiem naturalnej ewolucji naszego wieloletniego zaangażowania poza Unią Europejską. Powołanie wyspecjalizowanych struktur pozwoli nam silniej skoncentrować się na projektach, które przynoszą istotne korzyści w skali lokalnej, takie jak pogłębianie cyfryzacji, promowanie odnawialnych źródeł energii czy budowanie wysokiej jakości infrastruktury umożliwiającej lepsze przystosowanie się do zmiany klimatu. EBI Świat będzie elementem Drużyny Europy i instrumentem umożliwiającym nawiązywanie ściślejszych relacji partnerskich z instytucjami lokalnymi oraz innymi wielostronnymi bankami rozwoju – powiedział prezes Hoyer.

Kolejne etapy realizacji planu działania banku klimatycznego UE

Równolegle do powyższych działań trwa przekształcanie EBI w bank klimatyczny Unii Europejskiej zgodnie z planem działania banku klimatycznego Grupy EBI na lata 2021–2025, który został przyjęty przez Radę Dyrektorów w listopadzie 2020 roku. Pomimo kryzysu związanego z COVID-19 odsetek inwestycji EBI ukierunkowanych na działania w dziedzinie klimatu i projekty na rzecz zrównoważonego ekologicznie rozwoju wzrósł w ubiegłym roku do 43% (w porównaniu z 40% w 2020 roku), co przybliża Bank do osiągnięcia docelowego poziomu 50%.

Jeśli weźmie się pod uwagę tylko operacje realizowane z wykorzystaniem środków własnych EBI (bez uwzględnienia ogólnoeuropejskiego funduszu gwarancyjnego, którego działalność jest ściśle ukierunkowana na wspieranie MŚP dotkniętych skutkami pandemii), odsetek środków EBI przeznaczonych na finansowanie działań w dziedzinie klimatu wzrósł faktycznie do 51%.

EBI zakończył również realizację kolejnych dwóch etapów przewidzianych w planie działania banku klimatycznego. W październiku – tuż przed rozpoczęciem konferencji COP26 w Glasgow – Rada Dyrektorów zatwierdziła plan EBI dotyczący przystosowania się do zmiany klimatu oraz mechanizm badania zgodności kontrahentów z wymogami porozumienia paryskiego (PATH). Większość udzielanych przez EBI kredytów na rzecz klimatu stanowią kredyty związane z łagodzeniem zmiany klimatu. W ramach planu dotyczącego przystosowania się do zmiany klimatu Bank zobowiązał się trzykrotnie zwiększyć udział tego rodzaju inwestycji w łącznej wartości finansowania działań związanych z klimatem: z 5% do 15%. Z kolei w ramach mechanizmu PATH bank UE zobowiązał się brać pod uwagę plany swoich klientów dotyczące odchodzenia od paliw kopalnych. Mechanizm ten jest skutecznym narzędziem pomagającym przedsiębiorstwom, które emitują duże ilości dwutlenku węgla, w przyjęciu i realizacji planów dekarbonizacji. 

– Plan dotyczący przystosowania się do zmiany klimatu i mechanizm badania zgodności kontrahentów z wymogami porozumienia paryskiego są kluczowymi elementami naszej strategii. Zwiększając nakłady finansowe na działania przystosowawcze, pomagamy budować bardziej odporną infrastrukturę na całym świecie, a w szczególności w regionach, które najbardziej jej potrzebują w związku z narażeniem na ekstremalne zdarzenia pogodowe. Mechanizm badania zgodności kontrahentów pozwala zachęcić przedsiębiorstwa do dekarbonizacji, co przyczynia się do przyspieszenia działań na rzecz redukcji lub wyeliminowania emisji gazów cieplarnianych – powiedział prezes Hoyer.    

Nowe cele w dziedzinie spójności

U podstaw funkcjonowania banku Unii Europejskiej leży założenie, że nikt nie może być pozostawiony sam sobie w procesie transformacji, co przekłada się na duże zaangażowanie EBI w realizację założeń unijnej polityki spójności. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat Bank przeznaczył na projekty sprzyjające spójności środki w wysokości 90,8 mld EUR. W samym tylko 2021 roku wartość finansowania na rzecz spójności wyniosła 19,8 mld EUR, co stanowi 41% łącznej wartości kredytów udzielonych w państwach UE ze środków własnych EBI.

W październiku 2021 roku Bank zatwierdził nowy program ramowy, którego celem jest zwiększenie wartości kredytów na rzecz regionów objętych polityką spójności w latach 2021–2027. W ramach tego programu:

• EBI podejmie starania, aby udział finansowania na rzecz regionów sklasyfikowanych przez Komisję Europejską jako regiony słabiej rozwinięte lub regiony w okresie przejściowym w łącznej wartości kredytów udzielanych corocznie na terenie Unii wzrósł do 45% do 2025 roku.
• Do 2025 roku EBI przeznaczy 23% wartości kredytów udzielanych corocznie na terytorium UE na wspieranie regionów słabiej rozwiniętych (czyli regionów, w których produkt krajowy brutto w przeliczeniu na mieszkańca jest mniejszy niż 75% średniej w UE).

Działania EBI na rzecz spójności zaplanowane na lata 2021–2027 będą koncentrować się na 145 regionach UE, w tym 67 regionach w okresie przejściowym oraz 78 regionach słabiej rozwiniętych.

Rekordowa wartość finansowania w dziedzinie innowacji

Na zakończenie należy wspomnieć, że na wspieranie innowacji, gospodarki cyfrowej i rozwoju społecznego również przeznaczono w ubiegłym roku rekordową kwotę 20,7 mld EUR. Wynika to z faktu, że do przeprowadzenia dwojakiej transformacji – ekologicznej i cyfrowej – niezbędne są nowe technologie i rozwiązania. 

Przykładem potwierdzającym opłacalność finansowania innowacji może być projekt zrealizowany przez firmę Northvolt pod koniec 2021 roku.  Po pomyślnym zakończeniu prac rozwojowych nad akumulatorem litowo-jonowym szwedzka spółka podpisała umowy z kilkoma europejskimi producentami z sektora motoryzacyjnego i poinformowała o wyprodukowaniu pierwszego ogniwa litowo-jonowego w gigafabryce Northvolt znajdującej się w północnej Szwecji. EBI ma zaszczyt być podmiotem współfinansującym działalność spółki Northvolt i wspiera rozwój silnego, niezależnego przemysłu akumulatorowego w Europie.

Dokumenty i liczby