Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα για το κλίμα, που διενεργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), οι περισσότεροι Κύπριοι αναγνωρίζουν την ανάγκη να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής τους στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Οι ερωτηθέντες κατέταξαν την κλιματική αλλαγή στην τρίτη θέση μεταξύ των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα τους, μετά το κόστος ζωής και τα μαζικά μεταναστευτικά ρεύματα. Πολλοί πιστεύουν ότι η επένδυση στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σήμερα θα αποτρέψει υψηλότερο κόστος στο μέλλον.
Βασικά αποτελέσματα
- Το 98% των Κύπριων ερωτηθέντων δηλώνει ότι είναι σημαντικό να προσαρμοστεί η χώρα τους στην κλιματική αλλαγή. Από αυτούς, το 64% δηλώνει ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε αυτή την προσαρμογή.
- ο 93% συμφωνεί ότι θα πρέπει να πραγματοποιηθούν σήμερα επενδύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ώστε να αποφευχθεί το ακόμα υψηλότερο κόστος στο μέλλον.
Δεδομένου ότι η συχνότητα και η σοβαρότητα των φυσικών καταστροφών αυξάνεται, το οικονομικό τίμημα της κλιματικής αλλαγής εξακολουθεί να κλιμακώνεται. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το κόστος αυτών των καταστροφών θα αυξάνεται ολοένα και περισσότερο. Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος[1], η Ευρώπη είναι επί του παρόντος η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα στον κόσμο και τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένεται να αυξηθούν με την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Αυτή η κλιμάκωση θέτει σημαντικές προκλήσεις για τις υποδομές και απειλεί τη σταθερότητα των παγκόσμιων προμηθειών νερού και τροφίμων, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για ολοκληρωμένες στρατηγικές προσαρμογής. Η Κύπρος πλήττεται ήδη από πολλά σοβαρά καιρικά φαινόμενα, όπως έντονοι καύσωνες, σοβαρή ξηρασία και άνοδος της στάθμης της θάλασσας.
«Η κλιματική αλλαγή είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα που απαιτεί άμεση δράση. Το γεγονός ότι οι Κύπριοι αναγνωρίζουν ρητά την ανάγκη προσαρμογής του τρόπου ζωής τους αντικατοπτρίζει την ουσιαστική αντίληψη της κατάστασης. Δίνοντας προτεραιότητα στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μπορούμε να μετατρέψουμε τις προκλήσεις σε ευκαιρίες όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας, η βελτίωση της οικονομίας και η εξασφάλιση του μέλλοντος. Ο Όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων έχει αναλάβει τη δέσμευση να στηρίξει αυτές τις προσπάθειες, να ενδυναμώσει τις κοινότητες και να προωθήσει επενδύσεις που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα της χώρας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ Κυριάκος Κακουρής.
Η ΕΤΕπ δημοσίευσε σήμερα την έβδομη ετήσια έρευνά της για το κλίμα, καταγράφοντας τις απόψεις περισσοτέρων από 24.000 ερωτηθέντων σε ολόκληρη την ΕΕ και τις ΗΠΑ σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Στην έρευνα, που διεξήχθη τον Αύγουστο του 2024, συμμετείχαν 508 άτομα από την Κύπρο.
Εθνική προτεραιότητα
Παρά το γεγονός ότι οι Κύπριοι ερωτηθέντες κατέταξαν την κλιματική αλλαγή στην τρίτη θέση στη λίστα με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα τους:
- Το 98% αυτών αναγνωρίζει την ανάγκη προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Συγκεκριμένα, το 64% (14 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 50% της ΕΕ) θεωρεί ότι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αποτελεί προτεραιότητα στην Κύπρο για τα επόμενα χρόνια.
Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζεται επίσης ως οικονομική ευκαιρία και μακροπρόθεσμη επένδυση για τη χώρα:
- Το 96% δηλώνει ότι οι επενδύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην τόνωση της τοπικής οικονομίας (σε σύγκριση με το 86% στην ΕΕ).
- Το 93% πιστεύει ότι για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή απαιτούνται επενδύσεις σήμερα ώστε να αποφευχθεί το υψηλότερο κόστος στο μέλλον (σε σύγκριση με το 85% στην ΕΕ).
Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και αλλαγή του τρόπου ζωής
Μολονότι οι Κύπριοι ερωτηθέντες αναγνωρίζουν τις οικονομικές ευκαιρίες που προσφέρουν τα μέτρα προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, η προσωπική τους εμπειρία από ακραία καιρικά φαινόμενα επιτείνει την αίσθηση του επείγοντος για την ανάληψη δράσης:
- Το 99% (19 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 80% της ΕΕ) έχει βιώσει τουλάχιστον ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο τα τελευταία πέντε χρόνια. Ειδικότερα, το 49% έχει πληγεί από υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες και καύσωνες, το 39% έχει βιώσει ανεξέλεγκτες πυρκαγιές (18 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 21% της ΕΕ) και το 30% έχει βρεθεί αντιμέτωπο με σφοδρές καταιγίδες ή χαλάζι.
Οι συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι απτές και ποικίλες.
- Το 96% των κύπριων ερωτηθέντων ανέφερε ότι έχει υποστεί τουλάχιστον μία άμεση συνέπεια εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων (28 μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο 68%).
- Το 31% έχει δοκιμαστεί από την καταστροφή δασών ή φυσικών χώρων κοντά στην κατοικία του (12 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 19% της ΕΕ), το 30% (9 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 21% της ΕΕ) έχει υποστεί διαταραχές των μεταφορών και το 26% αντιμετώπισε δυσλειτουργίες στις δημόσιες υπηρεσίες (12 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 14% της ΕΕ).
Σε αυτό το πλαίσιο, οι Κύπριοι έχουν πλήρη επίγνωση της ανάγκης προσαρμογής:
- Το 91% (σε σύγκριση με το 72% στην ΕΕ) αναγνωρίζει ότι θα πρέπει να προσαρμόσει τον τρόπο ζωής του λόγω της κλιματικής αλλαγής.
- Το 84% (49 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 35% της ΕΕ) πιστεύει ότι θα αναγκαστεί να μετακινηθεί σε μέρος λιγότερο ευάλωτο στην κλιματική αλλαγή, ακόμα και σε τοπικό επίπεδο (για να αποφύγει πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές ή άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα)
- Το 76% δηλώνει ότι θα πρέπει να μετακινηθεί σε πιο δροσερή περιοχή ή χώρα (48 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 28% της ΕΕ).
Η ατομική προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή απαιτεί καλό επίπεδο ενημέρωσης. Η πλειονότητα των Κυπρίων (86%, 15 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ) δηλώνει ότι γνωρίζει τα μέτρα που μπορεί να λάβει για να προσαρμόσει αποτελεσματικά την κατοικία και τον τρόπο ζωής της. Οι περισσότεροι από αυτούς (79%, 39 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 40% της ΕΕ) είναι επίσης ενήμεροι για τις δημόσιες επιδοτήσεις ή τα οικονομικά κίνητρα για τη στήριξη αυτών των προσπαθειών.
Προτεραιότητες για τα μέτρα προσαρμογής
Οι κύπριοι ερωτηθέντες προσδιόρισαν τις ακόλουθες βασικές προτεραιότητες για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σε τοπικό επίπεδο:
- Εκπαίδευση του κοινού ώστε να υιοθετεί συμπεριφορές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων (46%, 8 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 38% της ΕΕ)
- Βελτίωση των υποδομών - παραδείγματος χάρη καλύτερα συστήματα αποχέτευσης, αντιπλημμυρικά φράγματα, καταφύγια σε περίπτωση καταιγίδας ή ανθεκτικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας (45%, 6 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 39% της ΕΕ)
- Δροσισμός πόλεων (42%)
Στο ερώτημα σχετικά με το ποιος θα πρέπει να αναλάβει τη δαπάνη για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή:
- Το 31% πιστεύει ότι οι εταιρείες και οι βιομηχανίες που συμβάλουν περισσότερο στην κλιματική αλλαγή θα πρέπει να επιβαρυνθούν με το κόστος.
- Το 24% (9 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 15% της ΕΕ) δηλώνει ότι οι πιο εύποροι θα πρέπει να επωμιστούν το κόστος μέσω υψηλότερης φορολογίας.
- Το 22% (10 μονάδες κάτω από τον μέσο όρο 32% της ΕΕ) πιστεύει ότι όλοι θα πρέπει να πληρώσουν εξίσου.
Όσον αφορά το ποιος πρέπει να επωφεληθεί πρώτος από την παροχή βοήθειας με σκοπό την προσαρμογή:
- Το 31% (14 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 17% της ΕΕ) πιστεύει ότι πρώτοι θα πρέπει να επωφεληθούν τα άτομα με αναπηρίες.
- Το 31% (8 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 23% της ΕΕ) δηλώνει ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους ανθρώπους που ζουν σε περιοχές υψηλού κινδύνου.
- Το 29% πιστεύει ότι όλοι θα πρέπει να επωφεληθούν εξίσου (9 μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ).
Η ανησυχία σχετικά με το ποιος πρέπει να επωφεληθεί από την ενίσχυση για την προσαρμογή υπερβαίνει τις εθνικές προτεραιότητες. Η πλειονότητα των Κυπρίων (86%, 29 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο 57% της ΕΕ) αναγνωρίζει την ανάγκη στήριξης των παγκόσμιων προσπαθειών προσαρμογής και πιστεύει ότι η χώρα τους θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να βοηθήσει τις πιο ευάλωτες αναπτυσσόμενες χώρες να προσαρμοστούν στις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Γενικές πληροφορίες
Όμιλος ΕΤΕπ
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) είναι ο οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που χορηγεί μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις και ανήκει στα κράτη μέλη της ΕΕ. Χρηματοδοτεί βιώσιμες επενδύσεις που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων πολιτικής της ΕΕ. Η ΕΤΕπ ενισχύει την ανταγωνιστικότητα, ενθαρρύνει την καινοτομία, προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη, αυξάνει την κοινωνική και εδαφική συνοχή και στηρίζει τη δίκαιη και γρήγορη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
Ο Όμιλος ΕΤΕπ, ο οποίος περιλαμβάνει επίσης το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ), υπέγραψε συνολικά νέες συμβάσεις χρηματοδότησης ύψους 88 δισ. ευρώ το 2023 – εκ των οποίων το 90% στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πόροι αυτοί αναμένεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους 320 δισ. ευρώ περίπου, στηρίζοντας 400.000 επιχειρήσεις και 5,4 εκατ. θέσεις εργασίας.
Όλα τα έργα που χρηματοδοτούνται από τον Όμιλο ΕΤΕπ πρέπει να συμμορφώνονται με τη Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή. Ο Όμιλος ΕΤΕπ δεν χρηματοδοτεί επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα. Βαδίζουμε ολοταχώς προς την επίτευξη της δέσμευσής μας να στηρίξουμε με 1 τρισ. ευρώ επενδύσεις για το κλίμα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα έως το τέλος της δεκαετίας, όπως υποσχεθήκαμε στον Χάρτη Πορείας της Κλιματικής Τράπεζας που καταρτίσαμε. Περισσότερα από τα μισά έργα που χρηματοδοτεί ετησίως ο Όμιλος ΕΤΕπ συμβάλλουν άμεσα στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν, καθώς και σε ένα πιο υγιές περιβάλλον.
Οι μισοί περίπου από τους χρηματοδοτικούς πόρους που διαθέτει η ΕΤΕπ εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατευθύνονται στις περιφέρειες συνοχής, στις οποίες το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι χαμηλότερο. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει τη δέσμευση της Τράπεζας για την προώθηση της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς και τη σύγκλιση των συνθηκών διαβίωσης.
ΕΤΕπ και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στην Κύπρο
Στην Κύπρο, η ΕΤΕπ στηρίζει έργα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο με άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή των πολιτών και των εταιρειών. Το 2023, ο Όμιλος ΕΤΕπ επένδυσε 157 εκατ. ευρώ σε έργα για την κλιματική δράση και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, τα οποία αντιστοιχούν στο 61% της συνολικής χρηματοδοτικής στήριξης της χώρας. Η ΕΤΕπ στηρίζει επίσης έργα ζωτικής σημασίας στον τομέα της διαχείρισης των υδάτων, τα οποία αντιπροσώπευαν το 43% της συνολικής χρηματοδότησης στην Κύπρο πέρυσι. Τα έργα αυτά αποτελούν σημαντικό βήμα προς την πλήρη συμμόρφωση της Κύπρου με την οδηγία της ΕΕ για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων. Στο πλαίσιο των έργων θα χρηματοδοτηθεί η προετοιμασία και κατασκευή αποχετευτικών δικτύων και εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων στις περιαστικές κοινότητες των τριών μεγαλύτερων πόλεων της Κύπρου, της Λευκωσίας, της Λάρνακας και της Λεμεσού. Είναι σημαντικό ότι η ΕΤΕπ, μέσω της χρηματοδότησής της, στηρίζει επίσης το συγχρηματοδοτούμενο από την ΕΕ πρόγραμμα ΘΑλΕΙΑ της χώρας, το οποίο στοχεύει σε έξυπνες και πράσινες επενδύσεις που περιλαμβάνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την αποδοτική χρήση των πόρων (ιδίως του νερού και της ενέργειας), την προστασία του περιβάλλοντος, τον εκσυγχρονισμό των υποδομών επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με σκοπό την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή. Το πρόγραμμα ΘΑλΕΙΑ, που καλύπτει την περίοδο 2021-2027 και έχει συνολικό προϋπολογισμό ύψους 1,8 δισ. ευρώ, κατέχει κεντρική θέση στις προσπάθειες της Κύπρου για την ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας μέσα από καινοτόμες επενδύσεις.
Έρευνα της ΕΤΕπ για το κλίμα
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η κλιματική τράπεζα, δημοσίευσε σήμερα την έβδομη έρευνά της για το κλίμα. Από το 2018, χάρις στη συνεισφορά περισσοτέρων από 24.000 ερωτηθέντων, η έρευνα παρέχει πληροφορίες για το πώς αισθάνονται οι άνθρωποι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Η φετινή έρευνα διεξήχθη ηλεκτρονικά (μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, tablet ή κινητού τηλεφώνου) από την BVA Xsight από τις 6 έως τις 23 Αυγούστου 2024 σε 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την μεθοδολογία μπορείτε να βρείτε εδώ.
[1] Η Ευρώπη δεν είναι προετοιμασμένη για τους ραγδαία αυξανόμενους κλιματικούς κινδύνους | Αρχική σελίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (europa.eu)