Kraków modernizuje infrastrukturę miejską, aby uczynić miasto bardziej ekologicznym dla jego mieszkańców i pomóc ukraińskim rodzinom
Kraków to miasto o tysiącletniej historii. Wystarczy spacer po średniowiecznym centrum, z barokowymi kościołami, renesansowym zamkiem i brukowanymi uliczkami, aby uwierzyć, że miasto skutecznie opiera się upływowi czasu. Przez długi jednak czas zanieczyszczenie powietrza rzucało cień na piękno Krakowa, szkodząc jakości życia jego mieszkańców.
Aby to zmienić, Kraków pracuje nad miejskim planem przekształcenia miasta w inteligentną metropolię neutralną dla klimatu.
„Chcemy być postrzegani jako centrum innowacji, ośrodek naukowo-badawczy i rozwojowy, lider zrównoważonego rozwoju tkanki miejskiej i działań na rzecz klimatu” - mówi Andrzej Łazęcki, dyrektor Wydziału Gospodarki Komunalnej i Klimatu Urzędu Miasta Krakowa.
Kraków to także miasto cechujące się wcześniej nieoczekiwaną presją infrastrukturalną, ponieważ rosyjska inwazja na Ukrainę sprowadziła do miasta około 270 tysięcy uchodźców. Przyjazdy te spowodowały zwiększone zapotrzebowanie na infrastrukturę i usługi publiczne, takie jak edukacja, opieka zdrowotna i mieszkalnictwo.
Pomimo wojny w kraju oddalonym o mniej niż 300 km Kraków nie zrezygnował ze swoich ambitnych celów klimatycznych. Zamiast tego chce natomiast osiągnąć dwa cele naraz - uczynić miasto bardziej ekologicznym oraz zmodernizować i odnowić infrastrukturę Krakowa, aby zaspokoić potrzeby jego mieszkańców i przybyszów z Ukrainy.
„Możemy się wiele nauczyć z prezentowanego przez Kraków podejścia do wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi i obecnym kryzysem humanitarnym” - mówi Leonor Berriochoa, starszy inżynier w Europejskim Banku Inwestycyjnym, który pracował nad podpisaną z miastem w 2023 r. umową kredytową opiewającą na 130 milionów euro (585 milionów złotych). „Kraków może zainspirować szereg innych miast do podążania podobną ścieżką”.
Dlaczego ekologiczny rozwój miast jest ważny?
Aby miasta mogły prosperować i rozwijać się, konieczny jest rozwój tkanki miejskiej. Modernizacja infrastruktury publicznej poprawia jakość życia mieszkańców i pobudza lokalne gospodarki. Dobrze zaplanowany rozwój tkanki miejskiej stymuluje innowacyjność oraz sprzyja spójności społecznej i zrównoważonemu rozwojowi środowiska, czyniąc miasta bardziej dynamicznymi, inkluzywnymi i odpornymi.
Może również pomóc miastom lepiej dostosowywać się i radzić sobie z kryzysami humanitarnymi.
Przy ul. Koszykarskiej powstanie nowy klub kultury
„Każde miasto może pomieścić jedynie ograniczoną liczbę mieszkańców” - mówi Katerina Zisimopoulou, starsza specjalistka ds. rozwoju miast w Europejskim Banku Inwestycyjnym. „Tak więc, gdy przybywają tysiące ludzi, edukacja, transport i pozostała istniejąca infrastruktura nie mogą odpowiedzieć na potrzeby rosnącej liczby mieszkańców, powodując konflikty, niedobór zasobów i szybkie pogorszenie jakości usług publicznych oraz infrastruktury”.
Projekty rozwoju miast, które polegają na budowie nowej infrastruktury publicznej i modernizacji istniejącej w sposób inkluzywny i zintegrowany, są ważne dla zaspokojenia takich potrzeb obywateli jak edukacja, opieka zdrowotna i zatrudnienie.
- Przeczytaj więcej o pięciu sposobach odbudowy podczas wojny
W obliczu kryzysu humanitarnego
Władze lokalne dostosowały plan zagospodarowania przestrzennego w odpowiedzi na rosnące potrzeby mieszkańców Krakowa i Ukraińców, którzy na przestrzeni ostatnich lat rozpoczęli tu nowe życie.
„Skupiliśmy się na integracji nowo przybyłej ludności ukraińskiej i jej włączeniu do wszystkich usług publicznych, które należy rozbudować, aby zaspokoić potrzeby nowo przybyłych” - mówi Elżbieta Żurek-Kois, Dyrektor Wydziału Spraw Społecznych i Zdrowia w Urzędzie Miasta Krakowa.
Jednym z projektów podjętych przez miasto jest budowa Centrum Edukacyjno-Terapeutycznego, które pomoże polskim i ukraińskim dzieciom z niepełnosprawnościami, w szczególności z autyzmem i ograniczoną sprawnością ruchową. Ośrodek będzie prowadził szkołę podstawową i oferował wsparcie dla dzieci oraz ich rodzin, takie jak terapia psychologiczna i fizjoterapia. Poprzez wspieranie dzieci z Polski, Ukrainy i innych krajów ma on również na celu stworzenie wielokulturowego i wielojęzycznego środowiska.
Ośrodek Wychowawczo-Terapeutyczny przy ul. Topografów 11
Strategia Rozwoju Miasta Krakowa obejmuje również:
- Budowę domu pomocy społecznej przy ul. Praskiej oraz rozbudowę i modernizację istniejącego przy ul. Kluzeka
- Budowę żłobka na Starym Podgórzu, dzielnicy Krakowa
- Tworzenie obiektów sportowo-rozrywkowych dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych na terenie liceum i szkoły podstawowej przy ul. Fredry
- Dostosowanie budynków Urzędu Miejskiego do potrzeb osób niepełnosprawnych
„Budowa nowych obiektów socjalnych, edukacyjnych, kulturalnych wynika ze zwiększonej liczby mieszkańców, w tym osób pochodzących z Ukrainy” - mówi Łazęcki. „Mamy więcej osób w niekorzystnej sytuacji finansowej, mających problemy ze zdrowiem, osób starszych, dzieci, a ich potrzeby muszą zostać zaspokojone”.
- Przeczytaj więcej o tym, jak Mołdawia modernizuje połączenia transportowe, aby przewozić zboże z i do Ukrainy oraz w ten sposób pomagać temu krajowi
Wsparcie dla rozwijającego się miasta
Budowa nowej infrastruktury miejskiej i modernizacja istniejących obiektów wymaga znacznych inwestycji, starannego planowania i czasu. Obciążenie finansowe zwiększa się ze względu na rosnące zapotrzebowanie na podstawowe usługi i infrastrukturę, aby sprostać potrzebom ludności uchodźczej.
Aby wesprzeć wysiłki miasta Krakowa, Europejski Bank Inwestycyjny zatwierdził ramową umowę kredytową na 334 mln euro (1 500 mln złotych), wypłacając pierwszą transzę w wysokości 130 mln euro (585 mln złotych) w sierpniu 2023 r. Ze środków z ramowej umowy kredytowej miasto będzie mogło finansować szereg projektów, które koncentrują się na modernizacji i rozbudowie infrastruktury miejskiej.
Finansowanie jest częścią ukraińskiego pakietu solidarnościowego, inicjatywy, która ma na celu finansowanie inwestycji miejskich i regionalnych w państwach członkowskich UE w odpowiedzi na wojnę na Ukrainie.
„Ludzie w Krakowie bardzo ciężko pracują, aby poradzić sobie z kryzysem humanitarnym, a jednocześnie budować bardziej ekologiczne miasto” - mówi Marcin Futera, specjalista ds. kredytów w Europejskim Banku Inwestycyjnym. „Dzięki ramowej umowie kredytowej możemy finansować różnorodne projekty o różnej wielkości i rodzaju w całym mieście”.
- Przeczytaj więcej o tym, jak europejski pakiet solidarnościowy pomaga władzom lokalnym wspierać gospodarzy oferujących schronienie i dostosowywać infrastrukturę do potrzeb uchodźców
Budowa bardziej ekologicznego Krakowa
Kraków jest na dobrej drodze do stania się metropolią neutralną dla klimatu i częścią misji 100 neutralnych dla klimatu i inteligentnych miast.
„Nasze podejście ma na celu zwiększenie odporności miasta na zmiany klimatyczne” - mówi Małgorzata Starnowska. „Oznacza to tworzenie większej liczby terenów zielonych w mieście, rozwój systemów zagospodarowania wody deszczowej, zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej, a także budowę ścieżek rowerowych. Łagodząc skutki zmian klimatycznych, możemy poprawić jakość życia mieszkańców Krakowa”.
W ramach tych wysiłków miasto przeprowadziło szereg istotnych remontów, poprawiając w ten sposób efektywność energetyczną swoich budynków. Do zrealizowanych działań należą między innymi izolacja oraz wymiana okien i drzwi, a także instalacja oświetlenia LED, zaworów termostatycznych i oczyszczaczy powietrza. Do tej pory 43% z 323 budynków publicznych zarządzanych przez miasto przeszło remont kapitalny, zaś 34% przeszło niewielkie lub podjęto w nich umiarkowane działania w zakresie efektywności energetycznej i remontów.
Nowa trasa tramwajowa o długości 5 km w północnej części Krakowa
Kraków wyróżnia się również tym, że włącza obywateli w proces decyzyjny. Miasto zorganizowało dwa panele obywatelskie, w ramach których mieszkańcy i eksperci mogli dyskutować o rozwoju zrównoważonego transportu oraz o zmniejszeniu zużycia energii i wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Rekomendacje przyjęte przez panel są wiążące.
„Angażując w ten proces wszystkich naszych obywateli, pomagamy budować świadomość ekologiczną i zyskujemy precyzyjną wiedzą o tym, jakie są ich potrzeby” - mówi Łazęcki. „Możemy sprawić, że miasto będzie wyróżniać się większą inkluzywnością i komfortem życia, a jednocześnie będzie bardziej odporne na nieprzewidywalne sytuacje”.
