- Wzrósł popyt na kredyty i ułatwiono dostęp do kredytów w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej — ale ułatwienia dotyczą głównie gospodarstw domowych, a nie przedsiębiorstw.
- Wskaźniki kredytów zagrożonych poprawiły się w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. Prognozuje się jednak, że poprawa nie będzie kontynuowana w ciągu najbliższych sześciu miesięcy, sygnalizując pewną niepewność na przyszłość.
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) opublikował dziś jesienną edycję ankiety dotyczącej kredytów bankowych CESEE z jesieni 2021 r. Raport analizuje strategie międzynarodowych banków działających w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej (CESEE) oraz warunki rynkowe oceniane przez działające tam banki. Raport zawiera analizę i porównanie według regionów i krajów.
Publikacja ankiety z jesieni 2021 r. pokazuje pozytywne perspektywy dla systemów bankowych w regionie CESEE, aczkolwiek z utrzymującymi się obszarami niepewności i pewnymi zagrożeniami. Pomimo silnych skutków pandemii, popyt na kredyty odbił się, a warunki podaży finansowania zaczęły się powoli łagodzić. Popyt na kredyty jest silny wśród gospodarstw domowych, ożywia się również w segmencie inwestycji firm w środki trwałe. Warunki podaży kredytów są łagodzone, ale głównie dla gospodarstw domowych, a nie dla przedsiębiorstw, przy czym warunki nadal są wymagające, w szczególności dla mniejszych firm.
„Ankieta pokazuje, że międzynarodowe i krajowe wsparcie było kluczowe dla podtrzymania działalności grup bankowych w regionie CESEE po początkowym ostrym i nagłym zatrzymaniu spowodowanym szokiem COVID-19 w 2020 r.” – powiedziała główna ekonomistka EBI, Debora Revoltella. „Utrzymanie tego silnego zaangażowania publicznego ma obecnie kluczowe znaczenie dla ułatwienia dostępu do finansowania dla firm i ułatwienia inwestycji w transformację ekologiczną i cyfrową. Banki w regionie mają silnego partnera - Grupę EBI, na którym mogą polegać jeśli chodzi o wspieranie finansowania lokalnych gospodarek”.
„40% grup bankowych działających w regionie CESEE zamierza rozszerzyć swoją działalność. To dobra wiadomość po zamieszaniu spowodowanym przez COVID-19 w 2020 r.” – dodał Luca Gattini, szef Działu Scenariuszy Makroekonomicznych. „Ale pozostaje pewna niepewność i ryzyko pogorszenia sytuacji. Dostęp do finansowania bankowego nie jest jeszcze ułatwiony dla firm. Również grupy bankowe spodziewają się zahamowania pozytywnych zmian w zakresie kredytów zagrożonych. Środki regulacyjne i polityczne będą musiały nadal zapewniać wsparcie, w szczególności w celu przyspieszenia bardzo potrzebnych inwestycji w działania na rzecz klimatu i cyfryzację”.
„Łączne zapotrzebowanie na produkty kredytowe (konsumenckie i firmowe) w ciągu najbliższych 6 miesięcy może obniżyć się o około 10% - jednak w sektorze MŚP i sektorze korporacyjnym trend jest rosnący. W MŚP zapotrzebowanie na kredyty może wzrosnąć o kilka procent a korporacje deklarują wzrost nawet o kilkanaście procent. To pozytywny trend i EBI będzie z determinacją wspierał oba segmenty.” – powiedziała Wice-Prezes EBI prof. Teresa Czerwińska.
Ankieta dotycząca kredytów bankowych CESEE jest częścią sprawozdawczości i monitorowania regularnie prowadzonego przez EBI, MFW, EBOR i Bank Światowy w ramach „Inicjatywy Wiedeńskiej”, która ma chronić stabilność finansową rozwijających się krajów Europy.
Zaangażowanie i perspektywy grup bankowych dla regionu
Ekspozycja grup bankowych w regionie wzrosła w ciągu ostatnich sześciu miesięcy w ramach strategicznego zobowiązania do utrzymania lub nawet zwiększenia działalności. Ponadto sektor poinformował, że działalność w CESEE ponownie przyniosła zyski po chwilowym spadku w 2020 r.
Transgraniczne grupy bankowe sygnalizują pozytywne wskazówki strategiczne dla swojej działalności regionalnej, wskazując na pełne wsparcie dla swoich spółek zależnych i zaangażowania tam w 2021 roku. Około 60% badanych grup bankowych zamierza utrzymać swoją działalność w CESEE, a 40% zamierza ją rozszerzyć.
Podaż i popyt na kredyt w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej
Warunki podaży kredytu według segmentów rynku w 2021 r.
Źródło: EBI – badanie akcji kredytowej banków CESEE, jesień 2021
Spółki zależne CESEE i lokalne banki odnotowują silny wzrost popytu na kredyt. Po gwałtownym spadku w drugim i trzecim kwartale 2020 r. Popyt wzrósł, wspierany głównie przez zapotrzebowanie na kapitał obrotowy, a także pozytywne perspektywy dla rynku mieszkaniowego, jak również dzieki zaufaniu i wydatkom konsumentów. W szczególności wsparcie popytu udzielane przez kredyty inwestycyjne ponownie stało się dodatnie po ostrych spadkach w 2020 r. i na początku 2021 r. Ta zmiana sygnalizuje poprawę realnych warunków gospodarczych dla firm.
Warunki udzielania kredytów uległy złagodzeniu w ciągu ostatnich sześciu miesięcy po wcześniejszym zaostrzeniu w 2020 r. i na początku 2021 r. O ile jednak warunki kredytowania gospodarstw domowych uległy złagodzeniu, nie uległy one złagodzeniu w przypadku firm, zwłaszcza małych i średnich.
Kondycja portfeli kredytowych banku
Jakość kredytów zaczęła się ponownie poprawiać po lekkim pogorszeniu w 2020 r. Niemniej jednak nie oczekuje się, że odbicie będzie kontynuowane w ciągu najbliższych sześciu miesięcy, ponieważ grupy bankowe sygnalizują podwyższoną niepewność.
Wskaźniki kredytów zagrożonych w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej
Liczby ujemne wskazują na rosnący wskaźnik kredytów zagrożonych
Źródło: EBI – badanie akcji kredytowej banków CESEE, jesień 2021
Wsparcie polityki COVID-19 było kluczowe dla utrzymania działalności banków w regionie
Banki działające w regionie poinformowały, że środki regulacyjne i polityczne wspierające akcję kredytową odegrały znaczącą rolę. W szczególności banki, które skorzystały z programów gwarancji publicznych, wskazują, że programy te były bardzo skuteczne we wspieraniu przedłużania kredytów — co powtarza się w trzech ostatnich falach ankiet. Banki korzystające z operacji refinansowych banku centralnego uważają, że kredyty te wspierały warunki kredytowania.
Informacje ogólne
Europejski Bank Inwestycyjny
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) jest instytucją Unii Europejskiej udzielającą kredytów długoterminowych, której udziałowcami są państwa członkowskie. EBI zapewnia długoterminowe wsparcie finansowe dla rzetelnie przygotowanych inwestycji, przyczyniając się w ten sposób do realizacji celów polityki unijnej w Europie i poza nią. Europejski Bank Inwestycyjny prowadzi działalność w około 160 krajach i jest największym na świecie wielostronnym kredytodawcą finansującym działania w dziedzinie klimatu. Niedawno Grupa EBI przyjęła plan działania banku klimatycznego z myślą o realizacji swojego ambitnego programu, który przewiduje zapewnienie w ciągu następnych dziesięciu lat – do 2030 roku – wsparcia dla działań na rzecz klimatu i inwestycji zrównoważonych środowiskowo w wysokości 1 bln EUR oraz przeznaczenia do 2025 roku ponad 50% środków finansowych EBI na działania w dziedzinie klimatu i zrównoważony ekologicznie rozwój. W ramach powyższego planu działania od 2021 roku wszelkie nowe operacje Grupy EBI będą dostosowane do celów i zasad porozumienia paryskiego.
O Departamencie Ekonomicznym EBI
Departament Ekonomiczny EBI zapewnia badania i opracowania ekonomiczne, a także unikalne analizy działalności inwestycyjnej w Unii Europejskiej i poza nią. Wspiera Bank w jego działalności oraz w określaniu jego pozycjonowania, strategii i polityki. Na czele zespołu 40 ekonomistów Departamentu stoi główna ekonomistka Debora Revoltella.
O ankiecie EBI na temat kredytów bankowych CESEE
Badanie EBI dotyczące kredytów bankowych CESEE to wyjątkowe badanie przeprowadzane co sześć miesięcy, obejmujące około 80 lokalnych banków, grup bankowych i instytucji finansowych w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Gromadzi informacje na temat standardów kredytowych, warunków udzielania kredytów i wskaźników akceptacji, a także różnych czynników krajowych i międzynarodowych, które mogą być odpowiedzialne za zmiany w udzielaniu kredytów. Badany jest również popyt na kredyty wraz z analizą wniosków kredytowych i ich jakości. Ankieta zawiera szczegółowe pytania dotyczące jakości kredytów i warunków finansowania dla banków. Został zaprojektowany w celu zbudowania panelu obserwacji, który może zapewnić niemal w czasie rzeczywistym ocenę kondycji sektora bankowego w regionie CESEE. Ankieta jest opracowywana i zarządzana przez Departament Ekonomiczny EBI i jest częścią serii raportów tworzonych wspólnie z EBOR, MFW i Bankiem Światowym dla Inicjatywy Wiedeńskiej (http://vienna-initiative.com)
Więcej informacji: https://www.eib.org/en/about/economic-research/surveys.htm