- Finansowanie EBI dla mniej zamożnych regionów UE pomogło zmniejszyć gospodarcze skutki pandemii COVID-19.
- W 2021 r. Grupa EBI zapewniła 36,6 mld EUR finansowania regionom spójności UE, co stanowi 46,8% łącznych wolumenów finansowania Grupy w 2021 r.
- Polska, ze wsparciem Grupy EBI na poziomie 4,5 mld EUR, jest największym beneficjentem finansowania regionów spójności.
Wspieranie polityki spójności UE przez Grupę Europejskiego Banku Inwestycyjnego (Grupa EBI) pomogło powstrzymać negatywne skutki pandemii dla gospodarek krajów EU i może teraz pomóc w przeciwdziałaniu niektórym krótkoterminowym skutkom wojny w Ukrainie, mówi nowy raport EBI o wsparciu regionów spójności.
EIB Group Activities in EU Cohesion Regions.
Promowanie spójności jest priorytetem dla Banku od czasu jego powstania w 1958 r. W ostatnim długoterminowym budżecie Unii Europejskiej, w latach 2014-2020, Grupa EBI wsparła inwestycje o wartości około 630 mld EUR w mniej zamożnych regionach, tzw. regionach spójności, co odpowiada około 16% PKB Unii. Zgodnie z analizą zawartą w raporcie, wpływ i długoterminowe korzyści z tych inwestycji sięgają nawet dalej niż ograniczanie wpływu niekorzystnych dla gospodarek zjawisk. Oczekuje się, że do 2040 r. inwestycje wspierane w latach 2014–2020 podniosą PKB UE o około 4,7% powyżej scenariusza bazowego i doprowadzą do utworzenia dodatkowych 3,2 mln miejsc pracy.
Raport analizuje działania Grupy EBI w regionach spójności w 2021 r. pod kątem celów polityki, sektorów działalności, krajów, wkładu w realizację celów zrównoważonego rozwoju ONZ (SDGs).
“W odpowiedzi na wszystkie wyzwania stojące przed Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, bank UE zwiększa zarówno wsparcie finansowe jak i doradcze na rzecz spójności” – powiedziała wiceprezes EBI Lilyana Pavlova. „Ten raport wyraźnie pokazuje, że wsparcie EBI dla regionów spójności przynosi pozytywne zmiany dla obywateli i przedsiębiorców. Mam nadzieję, że raport może również zainspirować lokalne władze i liderów biznesu, pokazując, w jaki sposób mogą najlepiej wykorzystać narzędzia Grupy EBI, wzmocnić rozwój gospodarczy w swoim regionie.”
Dyrektor Generalny Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego, Alain Godard, powiedział: „Cieszymy się, że możemy opublikować ten pierwszy raport dotyczący naszych działań w zakresie spójności. Dzięki transakcjom o wartości 16,8 mld EUR podpisanych w 2021 r. zapewniliśmy silne wsparcie MŚP zlokalizowanym w tych regionach Europy, które są objęte polityką spójności. Spójność jest kluczowym priorytetem strategicznym dla EFI i w przyszłości chcemy wzmocnić nasze zaangażowanie, przeznaczając dużą część naszego przyszłego wsparcia dla tych obszarów”.
Działanie Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego w regionach spójności
W 2021 r. grupa EBI przekazała 36,6 mld EUR na projekty w regionach spójności. W przypadku EBI stanowiło to 41,5% jego finansowania w 2021 r., znacznie powyżej udziału regionów objętych polityką spójności w gospodarce Unii Europejskiej (35% w oparciu o PKB). Finansowanie EBI wsparło projekty o wartości 47,3 mld EUR - najwięcej uzyskała Polska (4,5 mld EUR), a następnie regiony spójności we Francji (3,3 mld EUR) i Hiszpanii (2,7 mld EUR). W stosunku do wielkości swoich gospodarek Grecja, Czechy i Rumunia również skorzystały na wysokim wolumenie kredytów w ramach polityki spójności na poziomie odpowiednio 1,6 mld EUR, 0,9 mld EUR i 0,8 mld EUR.
Suma transakcji sygnowanych przez EFI w 2021 r. wyniosła 16,8 mld EUR - zapewniły one wsparcie MŚP i innym kwalifikującym się odbiorcom z regionów spójności w 25 z 27 państw członkowskich UE. Wsparcie dotyczyło głównie instrumentów dłużnych/gwarancyjnych oraz kapitałowych instrumentów finansowych. W wartościach bezwzględnych regiony spójności, które mają odnieść największe korzyści z transakcji EFI podpisanych w 2021 r., to Portugalia, Włochy i Hiszpania. Jednak w stosunku do PKB oczekuje się, że wsparcie EFI dla obszarów spójności w 2021 r. będzie większe w Bułgarii i Chorwacji.
Działania na rzecz klimatu i wspieranie regionów spójności są ze sobą powiązane
Inwestycje w działania na rzecz klimatu i w zrównoważony rozwój nie odbywają się kosztem wspierania regionów spójności. Wręcz przeciwnie, inwestycje pro-klimatyczne mogą odgrywać kluczową rolę zarówno w realizacji celów polityki spójności UE, jak i w torowaniu drogi dla zielonej transformacji.
Zwiększone wsparcie działań na rzecz klimatu i działań na rzecz zrównoważonego rozwoju jest szczególnie istotne dla regionów objętych polityką spójności - w przeszłości regiony te ucierpiały z powodu niższego poziomu inwestycji publicznych w łagodzenie zmiany klimatu, przystosowanie się do niej i zrównoważony rozwój.
W praktyce dane dotyczące finansowania w 2021 r. pokazują, że działania na rzecz klimatu oraz na rzecz zrównoważonego rozwoju są wzajemnie powiązane, a 23% wolumenu kredytów Banku dotyczy zarówno działań na rzecz klimatu, zrównoważonego rozwoju jak i spójności.
Finansowanie regionów spójności w Polsce
Polska w 2021 r. jest największym beneficjentem finansowania regionów spójności przez Grupę EBI – finansowanie to wyniosło 4,5 mld EUR. 35% tej kwoty wsparło zrównoważony rozwój miast i regionów. 23% finansowania zasiliło zrównoważoną transformację energetyczną. Również 23% przeznaczono na rozwój innowacyjności, cyfryzacji i kapitału ludzkiego. Małe i średnie firmy otrzymały 19% finansowania wspierającego regiony spójności.
Wiceprezes EBI, prof. Teresa Czerwińska powiedziała: „Znacząca część terytorium Polski jest objęta polityką spójności UE. Regiony te otrzymują największe wsparcie EBI i cieszę się z faktu, że służy ono nie tylko lokalnemu rozwojowi, ale też wspiera transformację energetyczną i cyfryzację. Rozwój gospodarczy powinien bowiem, służąc wzrostowi dobrobytu i jakości życia, brać również pod uwagę ograniczenia powiązane z przeciwdziałaniem zmianom klimatu. Niezwykle istotne jest również zwiększanie poziomu cyfryzacji. Jest więc dla nas powodem do satysfakcji, że finansowanie EBI wspiera oba te obszary, zwiększając tym samym konkurencyjność polskiej gospodarki.”
Rezultaty wsparcia Grupy EBI dla regionów spójności w UE w poszczególnych sektorach
Rozwój technologii komunikacyjnych:
- Zainstalowano 2 275 połączeń 4G i 5G co umożliwiło przyłaczenie1 084 000 dodatkowych abonentów do usług 4G i 5G.
- Około 1 376 000 gospodarstw domowych przeszło do FTH.
Badania, rozwój, innowacje:
- Finansowanie w kwocie 2 670 mln € pozwoliło wygenerować dodatkowych 3 560 mln € potencjalnej sprzedaży wynikającej z finansowanych projektów oraz wesprzeć zatrudnienie 20 200 pracowników.
Sektor edukacji:
- Wybudowano lub odnowiono ponad 385 700 m2 placówek edukacyjnych co umożliwiło podjęcie nauki w tych obiektach przez ok.32 900 uczniów.
Sektor zdrowia:
- Powstało 2 235 dodatkowych łóżek w nowych lub wyremontowanych ośrodkach zdrowia co pozwala na przyjęcie 2 579 000 pacjentów.
Infrastruktura i rozwój miast:
- Wybudowano lub zmodernizowano 5 249 600 m2 powierzchni, 225 000 m2 powierzchni na otwartym terenie na nowo zagospodarowanej – pozwala to 4 300 000 osobom na korzystanie z tych zmodernizowanych budynków i przestrzeni.
Transport:
- Zbudowano lub zmodernizowano ponad 120 km tras autobusowych, tramwajowych lub metra – umożliwia to ponad 16 900 000 dodatkowych przejazdów na tych trasach rocznie.
- Wybudowano lub odremontowano ponad 650 km dróg – oznacza to, że ok. 70 600 pasażerów może codziennie korzystać z tych dróg.
Sektor energetyczny:
- Wytworzono z odnawialnych źródeł 7 000 MW mocy energii elektrycznej, która mogłaby zasilić ponad 3 670 000 gospodarstw domowych.
- Zbudowano lub zmodernizowano około 62 550 km linii energetycznych do transmisji i dystrybucji energii elektrycznej, co pozwoli na wzrost dostarczonej energii do 8 100 GWh w ciągu roku.
Systemy wodne, ściekowe i odpadów stałych:
- Zainstalowano lub odnowiono 210 km wodociągów - ponad 1 855 000 osób może korzystać z wody pitnej.
- Zainstalowano lub wyremontowano 180 km rur kanalizacyjnych lub systemów odprowadzających wody opadowe – oznacza to, że 780 000 osób może korzystać z lepszych systemów kanalizacyjnych.
- Wybudowano lub zmodernizowano 219 km grobli lub wałów przeciwpowodziowych - 494 000 osób może poczuć się bezpieczniej na terenach zagrożonych powodziami.
Małe i średnie przedsiębiorstwa:
- Przeznaczono 3 mld € finansowania dla MŚP.
- Finansowanie wsparło około 21 900 MŚP/spółek o średniej kapitalizacji w regionach spójności.
- Środki z Grupy EBI wsparły utrzymanie około 586 500 miejsc pracy w MŚP/spółkach o średniej kapitalizacji w regionach objętych polityką spójności.
Informacje ogólne
O Europejskim Banku Inwestycyjnym
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) jest instytucją Unii Europejskiej należącą do jej państw członkowskich. Udostępnia długoterminowe finansowanie dla kluczowych inwestycji przyczyniających się do realizacji celów polityki UE. Bank finansuje projekty w czterech priorytetowych obszarach – infrastruktura, innowacje, klimat i środowisko, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). W 2020 r. Grupa EBI zapewniła finansowanie projektów w Polsce w wysokości 6,5 mld euro.
Polityka spójności UE na lata 2021-2027 wyróżnia trzy kategorie regionów na poziomie NUTS2: 1. Regiony lepiej rozwinięte, o produkcie krajowym brutto (PKB) na mieszkańca większym niż 100% średniej UE-27; 2. Regiony w okresie przejściowym, średnio rozwinięte, z PKB na mieszkańca od 75% do 100% średniej UE; regiony słabiej rozwinięte, z PKB na mieszkańca mniejszym niż 75%% średniej UE-27. W kontekście niniejszego raportu określamy regiony słabiej rozwinięte i regiony w okresie przejściowym łącznie jako „regiony spójności”, a regiony bardziej rozwinięte jako „regiony nieobjęte polityką spójności”.
Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) jest częścią Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Jego główną misją jest wspieranie europejskich mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) poprzez pomoc w dostępie do finansowania. EFI projektuje i rozwija kapitał podwyższonego ryzyka i kapitał wzrostu, gwarancje i instrumenty mikrofinansowe, które są ukierunkowane na ten segment rynku. W tej roli EFI wspiera cele UE w zakresie wspierania innowacji, badań i rozwoju, przedsiębiorczości, wzrostu i zatrudnienia.