- И побарувачката и понудата на кредити покажуваат подобрувања по слабите услови на одобрување уште од 2022 година
- Банките велат дека профитабилноста е поголема во регионот отколку за целокупното работење на Групацијата
- Голем дел прекугранични банки целат да ги одржуваат и прошируваат операциите во регионот
Како што е наведено во Анкетата за кредитирање на банките од ЦИЈИЕ на Европската инвестициска банка за втората половина на 2024 година, по предизвикувачкиот период обележан со затегнати кредитни услови, банките во Централна, Источна и Југоисточна Европа (ЦИЈИЕ), вклучително и Западен Балкан, известуваат за зголемена подготвеност за кредитирање заедно со посилна кредитна побарувачка и од домаќинствата и од бизнисите. Сепак, очекувањата за претстојните месеци укажуваат на малку повнимателна перспектива, одразувајќи ги пошироките економски предизвици.
„Иако сме охрабрени од подобрувањата на кредитните услови во изминатите шест месеци, од суштинско значење е банките да останат внимателни додека се справуваме со економски забавувања на некои клучни трговски партнери во регионот“, рече Киријакос Какурис, потпретседател на ЕИБ. „Оваа анкета ја нагласува издржливоста на банкарскиот сектор на ЦИЈИЕ, но исто така ја нагласува потребата за стратешко планирање со оглед на идните неизвесности“.
Анкетата укажува на зголемување на побарувачката на кредити. Ова зголемување е примарно поттикнато од банкарските производи на мало, особено хипотеките и потрошувачките кредити. Наодите сугерираат дека потрошувачите ја враќаат довербата во задолжувањето. За во иднина, банките, исто така, очекуваат корпоративните инвестиции да ја повратат силата и да ја поттикнат побарувачката на кредити во текот на следните месеци. Побарувачката за кредити е силна и на Западен Балкан.
Во забележителен пресврт на настаните, понудата на кредити е во позитива за прв пат во две години (сепак, малку послаба во Западен Балкан, што укажува на понеизвесно сценарио). Оваа позитивна промена ги одразува подобрените услови на кредитирање, особено за малите и средни претпријатија (МСП), кои историски се соочуваат со предизвици во пристапот до кредити. Подготвеноста на банките да кредитираат е ветувачки знак за раст на бизнисот и инвестициите. Пазарниот потенцијал во регионот на ЦИЈИЕ нашироко се смета за значаен, при што поголемиот дел од анкетираните банки го оценуваат како висок или среден, додека во Западен Балкан се карактеризира како умерен.
Ова укажува на генерално оптимистичка перспектива за идните можности за раст во регионот. Покрај тоа, банките велат дека профитабилноста е поголема во регионот отколку за целокупното работење на Групацијата. Како последица, голем дел прекугранични банки целат да ги одржуваат или прошируваат операциите во регионот.
„Глобалната перспектива претставува значителни предизвици, а регионот на ЦИЈИЕ не е исклучок. Сепак, банкарскиот сектор останува столб на издржливост, бидејќи банките продолжуваат ефикасно да работат додека бараат можности за раст“, рече Дебора Револтела, главен економист на ЕИБ.
Пристапот до финансирање за банките-подружници во регионот останува стабилен, а депозитите на мало служат како главен двигател. Банките очекуваат континуирана поддршка и од депозитите на мало и од корпоративните депозити, што ќе придонесе за поволна средина на финансирање во иднина. Овој силен пристап до финансирање е од витално значење за банките да ги задржат своите кредитни активности и да го поддржат економскиот раст во регионот. Дополнително, кредитниот квалитет се подобри, со намалување на процентот на нефункционални кредити (НФК). Сепак, постои загриженост дека овој тренд може да се смени во следните шест месеци, што бара внимателно следење на кредитниот квалитет.
Наодите од оваа анкета ќе послужат како вреден ресурс за банките додека се справуваат со комплексноста на пазарот во следните месеци. Целосниот извештај од Анкетата за кредитирање на банките од ЦИЈИЕ е достапен тука.
Основни информации
Европската инвестициска банка (ЕИБ) е институција за долгорочно кредитирање на Европската Унија во сопственост на нејзините земји-членки. Таа финансира инвестиции коишто придонесуваат кон целите на политиката на ЕУ. Проектите на ЕИБ ја зајакнуваат конкурентноста, поттикнуваат иновации, промовираат одржлив развој, ја подобруваат општествената и територијалната кохезија и поддржуваат праведна и брза транзиција кон климатска неутралност.
Групацијата ЕИБ, која го вклучува и Европскиот инвестициски фонд (ЕИФ), потпиша вкупно 88 милијарди евра ново финансирање за повеќе од 900 проекти во 2023 година. Овие обврски се очекува да мобилизираат околу 320 милијарди евра инвестиции, поддржувајќи 400.000 компании и 5,4 милиони работни места.
Сите проекти финансирани од Групацијата ЕИБ се во согласност со Парискиот климатски договор. Групацијата ЕИБ не финансира инвестиции во фосилни горива. На пат сме да ја исполниме нашата посветеност да поддржиме 1 трилион евра инвестиции за одржливост на климата и животната средина во деценијата до 2030 година, како што е ветено во нашиот Патоказ на климатската банка. Над половина од годишното финансирање на Групацијата ЕИБ поддржува проекти кои директно придонесуваат за ублажување, адаптација на климатските промени и за поздрава животна средина.
Приближно половина од финансирањето на ЕИБ во рамките на Европската Унија е насочено кон кохезионите региони, каде што приходот по глава на жител е помал. Ова ја нагласува посветеноста на банката за поттикнување инклузивен раст и конвергенција на животниот стандард.
За анкетата за кредитирање на банките од ЦИЈИЕ
Анкетата за кредитирање на банките од ЦИЈИЕ беше развиена во контекст на Виенската иницијатива 2.0 за следење на прекуграничните банкарски активности, разбирање на кредитната динамика и стекнување увид во деловните стратегии и пазарните очекувања на банките кои работат во Централна, Источна и Југоисточна Европа. Анкетата ја спроведува Европската инвестициска банка.