Στον Αγρό, όπως και σε πολλά άλλα χωριά της Κύπρου, δόθηκε σωτήρια βοήθεια σε οικογενειακές επιχειρήσεις που επλήγησαν από την τραπεζική κρίση

Τα βουνά του Τροόδους, της υψηλότερης οροσειράς της Κύπρου, αγκαλιάζουν το μικρό χωριό Αγρός, σε ένα φυσικό αμφιθέατρο περιτριγυρισμένο από πεζούλες με αμπέλια και ροζ τριανταφυλλιές. Αλλά τα βουνά δεν μπόρεσαν να προφυλάξουν τους 1 000 κατοίκους του χωριού από τη χρηματοπιστωτική κρίση που έπληξε το νησί.

Την περίοδο 2011-2013 η κρίση έπληξε με ιδιαίτερη δριμύτητα τις μικρές επιχειρήσεις. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει έκτοτε αυξήσει πολύ σημαντικά τις χρηματοδοτήσεις της στην Κύπρο και οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων στον Αγρό ήταν μεταξύ αυτών που επωφελήθηκαν. «Εάν δεν είχαμε αυτά τα δάνεια, τα πράγματα θα ήταν πραγματικά δύσκολα για μας», λέει η Γεωργία Καυκαλιά, η οποία διευθύνει μια βιοτεχνία αλλαντικών στο χωριό, μαζί με τους γονείς της και την αδελφή της.

Τα δάνεια της ΕΤΕπ στην Κύπρο διοχετεύονται κυρίως μέσω τοπικών τραπεζών και συνεργατικών πιστωτικών εταιρειών, οι οποίες έχουν στενές σχέσεις με τους μικρούς επιχειρηματίες, όπως η οικογένεια Καυκαλιά. Αυτά τα δάνεια προς μικρές επιχειρήσεις συνέβαλαν ώστε οι συνολικές χρηματοδοτήσεις της ΕΤΕπ στην Κύπρο να αντιστοιχούν στο 15% του ΑΕΠ της χώρας το 2015. Κατά την τελευταία τριετία η ΕΤΕπ έχει αναπτύξει σχέσεις με 10 τοπικές τράπεζες και έως το τέλος του έτους αναμένει να έχει υπογράψει για τη χρηματοδότηση μικρών κυπριακών επιχειρήσεων δανειακές συμβάσεις συνολικού ύψους 475 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 175 εκατ. ευρώ μέσα στο 2016.

«Τα υψηλά επιτόκια των τοπικών τραπεζών ήταν μεγάλο πρόβλημα για τις μικρές επιχειρήσεις», λέει ο Νίκος Γιαμπίδης, υπεύθυνος δανείων της ΕΤΕπ στην Κύπρο. «Είμαστε σε θέση να προσφέρουμε στις επιχειρήσεις δάνεια με χαμηλότερα επιτόκια και μεγαλύτερες διάρκειες, και αυτό έχει πολύ θετικά αποτελέσματα».

Καλύτεροι όροι για τις κυπριακές ΜΜΕ

Οι μικρές επιχειρήσεις είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική υγεία κάθε χώρας. Σε ένα μικρό χωριό όπως ο Αγρός, η επιτυχία τους έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Αλλά η πρόσβαση σε χρηματοδότηση είναι δύσκολη όταν μια επιχείρηση χρειάζεται να επεκταθεί ή να εκσυγχρονίσει τον εξοπλισμό της. Η οικογένεια Καυκαλιά χρειαζόταν 80 000 ευρώ προκειμένου να αγοράσει νέα μηχανήματα για το καπνιστήριο αλλαντικών καθώς και νέο λογισμικό και υλικό για τη λογιστική παρακολούθηση και την έκδοση τιμολογίων. Παρότι η επιχείρηση διατηρεί σχέσεις με πελάτες εδώ και πάνω από 40 χρόνια, «πρέπει να επενδύσουμε για να συνεχίσουμε να λειτουργούμε», λέει η Γεωργία Καυκαλιά.

Ακόμη και επιχειρήσεις που είχαν θετική πορεία στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης επλήγησαν από την άνοδο των επιτοκίων που ακολούθησε. Ο Κώστας Τσιάκκας ίδρυσε το οινοποιείο του μαζί με τη γυναίκα του πριν από 28 χρόνια και σήμερα απασχολεί 11 άτομα. Ένα χρόνο μετά την έναρξη της κρίσης, οι πωλήσεις του αυξήθηκαν. Αλλά όταν χρειάστηκε να επενδύσει για να ανακαινίσει κάποιες από τις πεζούλες του και τα αρδευτικά του συστήματα, οι τοπικές τράπεζες ζητούσαν τόκο 9%.

Ο Κώστας Τσιάκκας απευθύνθηκε στη Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία Τροόδους, η οποία του χορήγησε δάνειο ύψους 100 000 ευρώ, από τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα στη Λευκωσία. Το δάνειο της Συνεργατικής Κεντρικής Τράπεζας προερχόταν από την ΕΤΕπ και είχε επιτόκιο 2,6%. «Αυτό το δάνειο μου άνοιξε τα μάτια. Μου έδειξε ότι, ναι, υπάρχουν και χαμηλότερα επιτόκια», λέει ο Κώστας Τσιάκκας. «Πάντα το πρόβλημά μας ήταν τα υψηλά επιτόκια».

Η επιτυχία του Κώστα Τσιάκκα, ο οποίος σήμερα παράγει 160 000 φιάλες ετησίως, είναι σημαντική για την τοπική οικονομία, καθώς το οινοποιείο προμηθεύεται το μεγαλύτερο μέρος των σταφυλιών του από αμπελουργούς της περιοχής. Είναι επίσης σημαντική για το μέλλον της οικογένειάς του. Δύο από τους γιους του ακολουθούν σήμερα εκπαίδευση στους τομείς της οινοποιίας και της γεωργίας και ο Κώστας Τσιάκκας αναμένει ότι και τα άλλα δύο αδέλφια τους θα μπουν και αυτά στην οικογενειακή επιχείρηση.

Οι κυπριακές ΜΜΕ στηρίζουν την τοπική οικονομία

Η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα ενεργεί ως ενδιάμεσος φορέας για τις χρηματοδοτήσεις της ΕΤΕπ, για λογαριασμό των κυπριακών συνεργατικών τραπεζών. Το μέσο ύψος των δανείων είναι 100 000 ευρώ. Όλες οι τοπικές συνεργατικές εταιρείες, που ανέρχονται σε 18, έχουν χορηγήσει σε κυπριακές ΜΜΕ δάνεια προερχόμενα από την ΕΤΕπ. «Ο αντίκτυπος αυτών των δανείων είναι πολύ μεγάλος», λέει ο Δρ Κωνσταντίνος Βραχίμης, Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Ανάπτυξης Προϊόντων στη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα. «Ο Αγρός είναι πολύ απομονωμένο χωριό. Αυτές είναι οικογενειακές επιχειρήσεις που απασχολούν ανθρώπους της περιοχής και πολλές άλλες επιχειρήσεις βασίζονται πάνω τους διότι σ’ αυτές προμηθεύουν τα προϊόντα τους, παραδείγματος χάριν, κρέας ή φρούτα».

Ο Δρ Βραχίμης μεγάλωσε σε ένα χωριό που ζει από τη γεωργία και έχει έναν ιδιαίτερο δεσμό με τις μικρές επιχειρήσεις του Αγρού και άλλων μικρών κοινοτήτων. «Νιώθω δεμένος με αυτά τα μέρη. Και θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να προστατευτεί ο τρόπος ζωής τους».

Οι κυπριακές ΜΜΕ και οι παραδόσεις του νησιού

Οι μικρές επιχειρήσεις είναι συχνά θεματοφύλακες των παραδόσεων στην Κύπρο. Στον Αγρό, η Νίκη Αγαθοκλέους συνεχίζει την παράδοση των γλυκών κουταλιού: γλυκό κεράσι, καρπούζι, κυδώνι, καρυδάκι ή τριαντάφυλλο. Το εργαστήριό της εφαρμόζει παραδοσιακές μεθόδους για το βράσιμο των φρούτων – 200 τόνοι ετησίως – και την παρασκευή σιροπιού με άρωμα βανίλιας, κανέλας ή γαρύφαλλου. Απασχολεί 25 άτομα, κυρίως γυναίκες, και τα προϊόντα της πωλούνται κυρίως στην Κύπρο, αποφέροντας ετήσιο εισόδημα 1 εκατ. ευρώ.

Η επιχείρηση έλαβε δάνειο ύψους 20 000 ευρώ από τη Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία Τροόδους για την αγορά νέου εξοπλισμού και την ανακαίνιση κάποιων από τα κτίριά της. «Είναι πραγματικά σημαντικό να επενδύουμε και να εξελισσόμαστε», λέει η Νίκη, η οποία διευθύνει την επιχείρηση μαζί με τον σύζυγο και τους δύο γιους της. «Η περίοδος της χρηματοπιστωτικής κρίσης ήταν δύσκολη. Αλλά όταν έχεις δουλειά, η ζωή θα σου ξαναδώσει αυτό που χρειάζεσαι».