Het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI) heeft sinds juli 2015 335 miljard EUR aan extra investeringen in de EU gemobiliseerd. Het plan-Juncker heeft een duidelijke impact op de economie van de EU, en het heeft de manier waarop innovatie wordt gefinancierd in Europa radicaal veranderd.
De Europese Commissie en de Europese Investeringsbank (EIB)-groep hebben hun toezegging om in het kader van het investeringsplan voor Europa, het plan-Juncker, 315 miljard EUR aan extra investeringen te mobiliseren, gestand gedaan. Ondersteund door een begrotingsgarantie van de Europese Unie en de eigen middelen van de EIB-groep zijn 898 acties goedgekeurd, die naar verwachting 335 miljard EUR aan investeringen in de 28 lidstaten van de EU zullen mobiliseren. Dat is meer dan het oorspronkelijke streefcijfer van 315 miljard EUR dat in 2015, toen het EFSI van start ging, is vastgesteld, hetgeen helpt de investeringskloof als gevolg van de financiële en economische crisis te dichten. 700 000 kleine en middelgrote bedrijven zullen naar verwachting profiteren van betere toegang tot financiering. Gezien het succes van het EFSI zijn de Europese Raad en het Europees Parlement vorig jaar overeengekomen de looptijd en de capaciteit ervan uit te breiden tot 500 miljard EUR tegen eind 2020.
Voorzitter Jean-Claude Juncker: "Het plan-Juncker is een succes gebleken. Wij hebben het oorspronkelijke streefcijfer van 315 miljard EUR aan investeringen overtroffen, en het Europees Fonds voor strategische investeringen zal naar verwachting tegen 2020 1,4 miljoen banen creëren en het bbp van de EU met 1,3 % verhogen. Wij hebben projecten gefinancierd die zonder het EFSI niet mogelijk waren geweest, en wel zonder nieuwe schulden te maken: twee derde van de investeringen is afkomstig uit de particuliere sector. Van de financiering van scholing voor vluchtelingen in Finland tot hernieuwbare energie in Griekenland en boerenbedrijven in Bulgarije - wij zullen de EU-begroting blijven gebruiken voor wat zij het best doet: de groei aanjagen."
Vicevoorzitter van de Commissie Jyrki Katainen, bevoegd voor Banen, Groei, Investeringen en Concurrentievermogen: "De vandaag bereikte mijlpaal bewijst dat de EU vooroploopt bij het gebruiken van particulier geld voor het algemeen belang. Via een marktgerichte aanpak en een strategisch gebruik van de EU-begroting hebben wij honderden innovatieve investeringsprojecten ondersteund en duizenden kleine ondernemingen geholpen op te schalen. Zo hebben wij het Europese concurrentievermogen verbeterd en al gezorgd voor ten minste 750 000 banen in de EU. Dankzij het investeringsplan en de inspanningen van de lidstaten op het gebied van nationale structurele hervormingen zijn de investeringsvooruitzichten in Europa rooskleurig."
Werner Hoyer, voorzitter van de Europese investeringsbank: "Ik noem de EIB graag de goednieuwsinstelling, maar zelfs naar onze maatstaven ben ik bijzonder trots op wat wij vandaag hebben bereikt. Wij hebben gedaan wat velen drie jaar geleden onmogelijk achtten. 315 miljard EUR aan nieuwe, extra investeringen mobiliseren - het meeste daarvan uit de particuliere sector - was uiteraard geen gemakkelijke opgave. Wij hebben bewezen dat het mogelijk was dankzij de uitstekende samenwerking tussen de EIB en de Europese Commissie; de hulp en steun van de Raad en het Europees Parlement; en de ervaring, veelzijdigheid en toewijding van de bank van de EU. De laatste drie jaar is de manier waarop Europa haar prioriteiten financiert, radicaal veranderd. Wij weten nu hoe je met schaarse overheidsmiddelen meer voor de economie en de burgers van Europa kunt bereiken door particuliere investeringen binnen te halen. Velen vinden het model van het plan-Juncker zo succesvol dat er geen weg terug meer is."
Werkgelegenheid en groei:
De afdeling Economie van de EIB en het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (GCO) van de Commissie ramen dat de EFSI-acties al meer dan 750 000 banen hebben opgeleverd; tegen 2020zal het naar verwachting gaan om 1,4 miljoen banen in vergelijking met het basisscenario. Voorts blijkt uit berekeningen dat het plan-Juncker het bbp van de EU al met 0,6 % heeft verhoogd, en tegen 2020 zal dit naar verwachting 1,3 % zijn. Twee derde van de 335 miljard EUR is afkomstig uit particuliere middelen, zodat het EFSI ook zijn doelstelling wat betreft het mobiliseren van particuliere investeringen heeft bereikt.
Afgezet tegen de omvang van de economie is het effect het grootst in landen die zwaar werden getroffen door de crisis, namelijk Cyprus, Griekenland, Ierland, Italië, Portugal en Spanje. Hoewel het rechtstreekse investeringseffect in die landen bijzonder hoog is, bleek uit de berekeningen dat cohesieregio's (voornamelijk Oost-Europese landen) waarschijnlijk meer van een langtermijneffect profiteren.
Wat heeft het plan-Juncker gefinancierd?
Dankzij het plan-Juncker kan de EIB-groep acties financieren die riskanter zijn dan zijn gemiddelde investering. Door het EFSI ondersteunde projecten zijn vaak zeer innovatief, worden uitgevoerd door kleine ondernemingen zonder kredietverleden of bundelen kleinere infrastructurele behoeften per sector en regio. Voor het steunen van dergelijke projecten moest de EIB-groep nieuwe financieringsproducten ontwikkelen, bijvoorbeeld venture debt met eigenvermogenskenmerken of investeringsplatforms. Belangrijk is dat het plan-Juncker de EIB ook in staat stelt om een groter aantal projecten goed te keuren dan zonder de ondersteuning van de EU-begrotingsgarantie mogelijk zou zijn, en om nieuwe cliënten te bereiken: drie van de vier ontvangers van EFSI-steun zijn nieuwe cliënten van de EIB. Dit bewijst dat het plan-Juncker echte meerwaarde heeft.
Dankzij de steun uit het EFSI hebben de EIB en haar dochteronderneming voor de financiering van kleine ondernemingen, het Europees Investeringsfonds (EIF), geïnvesteerd in 898 acties en risicofinanciering verstrekt voor 700 000 kmo's in een breed scala van sectoren in alle 28 EU-landen. De top vijf van landen gerangschikt naar door het EFSI gemobiliseerde investeringen in verhouding tot het bbp zijn Griekenland, Estland, Litouwen, Bulgarije en Finland. Voorbeelden zijn innovatieve oplossingen in de gezondheidszorg in Spanje, de circulaire economie in Tsjechië en voedselproductiein Griekenland. Factsheets per land en per sector geven een gedetailleerder overzicht en meer voorbeelden van projecten.
Hoe is het plan-Juncker ten goede gekomen aan burgers en bedrijven?
Naast de financiering van innovatieve projecten en nieuwe technologieën heeft het plan-Juncker andere doelstellingen van de EU ondersteund, zoals op het gebied van digitaal, sociaal en vervoersbeleid. Dankzij het EFSI:
- hebben 15 miljoen huishoudens toegang gekregen tot snel breedbandinternet
- zijn meer dan 500 000 betaalbare sociale woningen gebouwd of gerenoveerd
- beschikken 30 miljoen Europeanen over betere gezondheidszorg
- genieten 95 miljoen passagiers per jaar betere spoorweg- en stedelijke infrastructuur
- wordt aan 7,4 miljoen huishoudens hernieuwbare energie geleverd
Voor een volledig overzicht van de voordelen zie het jaarverslag van de Europese Investeringsbank 2017 over haar verrichtingen binnen de EU.
Adviesdiensten en online-ontmoetingsplaats
Een ander belangrijk doel van het plan-Juncker is te helpen projecten van de grond te krijgen. De Europese investeringsadvieshub biedt technische bijstand en advies voor startende projecten. Sinds de lancering ervan in 2015 heeft de advieshub meer dan 770 verzoeken van projectontwikkelaars in alle EU-landen ontvangen. Meer dan 50 projectvoorstellen zijn via de hub in de EFSI-pijplijn beland. Een daarvan was de ontwikkeling van een project voor sociale woningbouw in de Poolse stad Poznań. Dankzij dit project, dat een door het EFSI ondersteunde lening van 42 miljoen EUR ontving, kunnen appartementen voor ongeveer 3 000 mensen worden gebouwd of gerenoveerd.
Daarnaast zijn meer dan 700 projecten (stand van juli 2018) ingediend bij het Europees investeringsprojectenportaal - een online-ontmoetingsplaats voor projectontwikkelaars en investeerders. Tot nu toe zijn 400 van deze projecten, verspreid over 25 sectoren met hoog economisch potentieel, gepubliceerd. Volgens een in 2017 gehouden enquête onder projectontwikkelaars is voor 80 % van de projecten, waaronder Ecoduna in Oostenrijk, PLD Space in Spanje en Acellere in Duitsland, contact opgenomen door investeerders.
Achtergrond
Het Investeringsplan voor Europa, het plan-Juncker, is in november 2014 van start gegaan om de neerwaartse trend van een laag investeringsniveau om te buigen en Europa op het pad naar economisch herstel te zetten. De acties die zijn goedgekeurd in het kader van het Europees Fonds voor strategische investeringen van het plan-Juncker zullen naar verwachting 335 miljard euro aan investeringen opleveren (stand van juli 2018). Rond 700 000 kleine en middelgrote bedrijven zullen naar verwachting profiteren van betere toegang tot financiering. Op 12 december 2017 hebben het Europees Parlement en de lidstaten overeenstemming bereikt over de verordening om het EFSI uit te breiden en de investeringsdoelstelling te verruimen tot 500 miljard euro tegen eind 2020. De EFSI 2.0-verordening is op 30 december 2017 in werking getreden.
De EIB, de Commissie en de advieshub blijven het gebruik van investeringsplatforms bevorderen; dit zijn investeringsfaciliteiten die kleinere en/of risicovollere projecten per geografische locatie of sector bundelen. Zo kan risico beter worden gedeeld en wordt het makkelijker om particuliere investeerders aan te trekken en uiteindelijk financiering voor individuele projecten los te krijgen.In juni 2018 waren 41 investeringsplatforms goedgekeurd die naar verwachting meer dan 34,8 miljard EUR aan investeringen zullen mobiliseren.
In de in juni 2018 gepubliceerde onafhankelijke evaluatie van het EFSI wordt geconcludeerd dat de EU-garantie een efficiënt middel is om het volume van riskantere activiteiten voor de EIB te vergroten en bovendien minder begrotingsmiddelen gebruikt dan Europese subsidieprogramma's. In deze evaluatie wordt benadrukt dat steun van de EIB aan projectontwikkelaars van cruciaal belang is, aangezien het voor de markt als "keurmerk" fungeert, wat helpt om fondsenwerving in de toekomst te vergemakkelijken. Ook wordt de aandacht gevestigd op de noodzaak om te blijven werken aan een betere toegang tot financiering voor innovatie en om de synergie met andere financieringsprogramma's van de EU te versterken.
Op 6 juni heeft de Commissie haar voorstel voor de opvolger van het plan-Juncker voor het volgende meerjarig financieel kader gepresenteerd: het InvestEU-programma.
Voor meer informatie
EIB EFSI - complete lijst van projecten
Volg InvestEU op Twitter: #InvestEU
