Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί συλλογική δράση — από κυβερνήσεις, οργανισμούς, επιχειρήσεις και ιδιώτες. Η σωστή κατανόηση της κλιματικής πρόκλησης είναι απαραίτητη για να μπορούν τα άτομα να κάνουν συνειδητές επιλογές. Για να αξιολογήσει το επίπεδο κατανόησης της κλιματικής αλλαγής από το κυπριακό κοινό, η έκτη έρευνα της ΕΤΕπ για το κλίμα εστιάζει στις γνώσεις των πολιτών για την κλιματική αλλαγή σε τρεις βασικούς τομείς: τους ορισμούς και τις αιτίες, τις συνέπειες και τις λύσεις. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε 12 ερωτήσεις και βαθμολογήθηκαν σε μια κλίμακα από το 0 έως το 10, όπου το 10 υποδεικνύει το υψηλότερο επίπεδο γνώσης. H έρευνα της ΕΤΕπ για το κλίμα, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 30.000 ερωτηθέντες σε 35 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Ινδίας και του Καναδά, παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τη σφαιρική κατανόηση της κλιματικής αλλαγής από τους ανθρώπους.
Βασικά αποτελέσματα
- Οι Κύπριοι που συμμετείχαν στο τεστ γνώσεων σχετικά με τις αιτίες, τις συνέπειες και τις λύσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής βαθμολογήθηκαν με 5,57/10, μια βαθμολογία χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 6,37/10. Στον πίνακα αποτελεσμάτων προηγείται η Φινλανδία με 7,22/10 και ακολουθεί το Λουξεμβούργο (7,19/10) και η Σουηδία (6,96/10).
- Συνολικά κενά γνώσης: Οι Κύπριοι είναι γενικώς ενήμεροι για τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής αλλά υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης των γνώσεών τους σχετικά με τις συνέπειες και τις λύσεις.
- Τέσσερις στους δέκα (42%) δεν γνωρίζουν ότι η κλιματική αλλαγή προκαλεί αύξηση της μετανάστευσης παγκοσμίως.
- Το ένα τρίτο (35%) δεν γνώριζε ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας οφείλεται στην κλιματική αλλαγή.
- Όπως στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, μεγάλο ποσοστό των κύπριων ερωτηθέντων δεν γνώριζε ότι η μείωση των ορίων ταχύτητας στους δρόμους (84%) ή η καλύτερη μόνωση των κτιρίων (65%) μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Πόσο καλά κατανοούν οι άνθρωποι τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής;
Ο πρώτος υποδείκτης εστιάζει στον ορισμό και τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτόν τον τομέα, η βαθμολογία των Κυπρίων ήταν αρκετά χαμηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ (5,74/10 σε σύγκριση με το 7,21/10).
- Όσον αφορά τον ορισμό της κλιματικής αλλαγής, οι περισσότεροι από αυτούς (58%, 13 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ - 71%) επέλεξαν τον σωστό ορισμό («Μακροπρόθεσμη μεταβολή των παγκόσμιων κλιματικών συνθηκών»). Ωστόσο, περισσότεροι από το ένα τρίτο (35%) πιστεύουν ότι πρόκειται απλά για μια ραγδαία αλλαγή του καιρού για σύντομο χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Εν τω μεταξύ, το 7% θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή είναι μύθος.
- Τα δύο τρίτα (66%) γνωρίζουν επίσης ότι οι βασικές αιτίες της κλιματικής αλλαγής είναι οι ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η αποψίλωση, η γεωργία, η βιομηχανία και οι μεταφορές. Την ίδια στιγμή, το ένα τρίτο των ερωτηθέντων έχει διαφορετική άποψη (το 20% θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή προκαλείται από ακραία φυσικά φαινόμενα, όπως οι ηφαιστειακές εκρήξεις και τα κύματα καύσωνα, και το 14% πιστεύει ότι προκαλείται από την τρύπα του όζοντος).
- Στην ερώτηση σχετικά με τις τρεις χώρες που ευθύνονται για την εκπομπή των περισσότερων αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως, μόνο οι μισοί Κύπριοι (49%, 23 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ) επέλεξαν σωστά τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κίνα και την Ινδία. Οι άλλοι μισοί (51%) επέλεξαν απάντηση στην οποία δεν περιλαμβάνεται η Κίνα, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι εν λόγω ερωτηθέντες δεν γνωρίζουν απαραίτητα πως η Κίνα συγκαταλέγεται μεταξύ των τριών χωρών που ευθύνονται για τις περισσότερες εκπομπές CO2 παγκοσμίως.
Πόσο ενημερωμένοι είναι οι άνθρωποι για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής;
Στην ερώτηση που αφορά τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, οι Κύπριοι βαθμολογήθηκαν με 7,17/10, κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ - 7,65/10.
- Το 82% γνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη υγεία (μπορεί π.χ. να οδηγήσει σε αύξηση των ατμοσφαιρικών ρύπων, όπως το όζον σε επίπεδο εδάφους και τα σωματίδια).
- Το 81% δήλωσε επίσης σωστά ότι η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει την παγκόσμια πείνα καθώς λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων επηρεάζεται η απόδοση των καλλιεργειών.
- Αναφορικά με τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στη στάθμη των θαλασσών, το 65% των Κυπρίων δήλωσε σωστά ότι η στάθμη των θαλασσών παγκοσμίως ανεβαίνει, ωστόσο περισσότερο από το ένα τρίτο (35%) έχει λανθασμένη αντίληψη: ειδικότερα, το 13% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι στάθμη μειώνεται και το 22% δήλωσε ότι η κλιματική αλλαγή δεν έχει κανένα αντίκτυπο στη στάθμη των θαλασσών.
- Για την πλειονότητα των κύπριων ερωτηθέντων (58%, αλλά 11 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ) ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής στη μετανάστευση είναι σαφής καθώς παρατηρείται αύξηση των αναγκαστικών εκτοπίσεων παγκοσμίως.
Οι γνώσεις σχετικά με τον τρόπο καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής ποικίλουν
Στον τελευταίο υποδείκτη, οι Κύπριοι ερωτηθέντες βαθμολογήθηκαν με 3,80/10 (κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ - 4,25/10), γεγονός που υποδηλώνει ότι, σε σύγκριση με τους δύο άλλους τομείς που ερευνήθηκαν, το επίπεδο γνώσης για τα μέτρα που μπορούν να συμβάλουν στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ χαμηλότερο. Το αποτέλεσμα αυτό αναδεικνύει μια γενική τάση που επικρατεί στις χώρες της ΕΕ, οι περισσότερες από τις οποίες συγκεντρώνουν χαμηλή βαθμολογία σε αυτόν τον τομέα.
- Οι περισσότεροι Κύπριοι (66%) γνωρίζουν ότι η χρήση ανακυκλώσιμων προϊόντων μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
- Το 64% δήλωσε επίσης σωστά ότι η χρήση δημόσιων μέσων μεταφοράς, αντί των οχημάτων ιδιωτικής χρήσης, αποτελεί βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
- Ωστόσο, τα δύο τρίτα (65%) δεν γνωρίζουν ότι η καλύτερη μόνωση των κτιρίων μπορεί, επίσης, να βοηθήσει.
- Επί του παρόντος, μόλις το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων (24%, 18 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ) γνωρίζει ότι η αγορά καινούριων ρούχων λιγότερο συχνά μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
- Ελάχιστοι ερωτηθέντες (16%, 10 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ) φαίνεται να γνωρίζουν ότι η μείωση του ορίου ταχύτητας στους δρόμους θα συνέβαλε στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
- Τέλος, οι περισσότεροι Κύπριοι δεν είναι ενήμεροι για τις υψηλές εκπομπές CO2 που σχετίζονται με τη χρήση ψηφιακών μέσων, καθώς μόλις το 7% δήλωσε ότι η προβολή λιγότερων βίντεο στο διαδίκτυο μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης έκτακτης ανάγκης για το κλίμα.
- Όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, μόνο μια μειοψηφία των Κυπρίων (32%) ήταν σε θέση να ορίσει σωστά το αποτύπωμα άνθρακα ενός ατόμου ως «τη συνολική ποσότητα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπονται ετησίως από έναν άνθρωπο».
Ως χρηματοδοτικός βραχίονας της ΕΕ, η ΕΤΕπ επενδύει σε σημαντικά έργα στην Κύπρο που υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση της χώρας. Μόνο το 2023, η δράση για το κλίμα και τα πράσινα έργα αντιστοίχησαν στο 61% της συνολικής στήριξης της ΕΤΕπ στην χώρα, ήτοι 157 εκατ. ευρώ. Μεταξύ των εμβληματικών δανειακών συμφωνιών, η ΕΤΕπ δεσμεύτηκε να χορηγήσει 130 εκατ. ευρώ για τη στήριξη ενός προγράμματος με την ονομασία THALIA, το οποίο στοχεύει σε έξυπνες και πράσινες επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης της ψηφιοποίησης, και που σχετίζονται με την αστική ανάπλαση, το νερού, την ενέργεια και την προστασία του περιβάλλοντος. Επίσης, δόθηκε στήριξη ύψους 100 εκατ. ευρώ για ζωτικής σημασίας επενδύσεις στα αποχετεύτηκα συστήματα της Λευκωσίας, Λεμεσού και της Λάρνακας, προκειμένου να βοηθηθεί η Κύπρος να συμμορφωθεί με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα ύδατα.
Κυριάκος Κακουρής, αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ: «Η κλιματική αλλαγή μπορεί να περιοριστεί μόνο αν συνεργαστούμε. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τα κενά γνώσης που εντοπίστηκαν στην έρευνα της ΕΤΕπ για το κλίμα.
Στην ΕΤΕπ, παρέχουμε τη χρηματοδότηση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά αναγνωρίζουμε επίσης και τον ρόλο μας στην προώθηση της συζήτησης και εκπαίδευσης γύρω από αυτό το θέμα.
Η εκπαίδευση αποτελεί ένα ισχυρό μέσο αλλαγής. Έχουμε δεσμευτεί να συνδυάσουμε τη χρηματοδότησή μας με πρωτοβουλίες που προάγουν την ευαισθητοποίηση και τη γνώση για το κλίμα τόσο στην Κύπρο όσο και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με αυτόν τον τρόπο οικοδομούμε ένα μέλλον βιώσιμο που δεν θα αφήνει κανέναν στον περιθώριο».
Ενημερωτική σημείωση
Δεδομένα και μεθοδολογία
Για να λάβετε τη μεθοδολογία της έρευνας, το ερωτηματολόγιο και το πλήρες σύνολο δεδομένων πατήστε εδώ.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) είναι ο οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που χορηγεί μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις και ανήκει στα κράτη μέλη της ΕΕ. Δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 160 χώρες και χορηγεί μακροπρόθεσμες πιστώσεις για υγιείς επενδύσεις με σκοπό να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων πολιτικής της ΕΕ. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ΕΤΕπ και την εκπαίδευση για το κλίμα μπορείτε να βρείτε εδώ.
Λίγα λόγια για την BVA Xsight
Η BVA Xsight είναι πρωτοπόρος στις έρευνες αγοράς και στις συμβουλευτικές υπηρεσίες.