Na torthaí ab fhearr riamh bainte amach ag Grúpa an BEI in 2024, é le díriú ar luach €95 billiún d’infheistíochtaí in 2025

• Thacaigh Grúpa an BEI le luach ní ba mhó ná €100 billiún d’infheistíochtaí nua ar son shlándáil fuinnimh na hEorpa in 2024, an méid ab airde riamh.
• Thacaigh beagnach 60% de mhaoiniú iomlán Ghrúpa an BEI leis an aistriú glas, leis an ngníomhú ar son na haeráide agus leis an inbhuanaitheacht chomhshaoil, an cion ab airde riamh.
• Tháinig méadú géar ar ghníomhaíochtaí a raibh riosca níos airde ag baint leo, agus gealladh €8 billiún le haghaidh infheistíochtaí cothromais agus cuasachothromais, an méid ab airde riamh.
• Tháinig méadú faoi dhó go €1 billiún ar an maoiniú do thionscadail slándála agus chosanta in 2024, agus tá méadú eile faoi dhó beartaithe in 2025.

Shínigh Grúpa an Bhainc Eorpaigh Infheistíochta (an BEI) luach €89 billiún de mhaoiniú nua anuraidh. Rinne an Grúpa ní ba mhó infheistíochtaí ná riamh le slándáil fuinnimh an Aontais Eorpaigh a neartú agus spreag breis is €100 billiún do thionscadail bonneagair nua agus uasghrádaithe, amhail eangacha agus idirnascairí, athnuaiteáin, tionscail neodracha, éifeachtúlacht agus stóráil. Thacaigh beagnach 60% den mhaoiniú iomlán leis an aistriú glas, leis an ngníomhú ar son na haeráide agus leis an inbhuanaitheacht chomhshaoil.

Tugann na réamhthorthaí le fios go ndearnadh brabús láidir arís. Ag an am céanna, tá borradh mór tagtha le líon na n-oibríochtaí ardriosca atá ar bun ag an BEI le tacú leis na comhlachtaí is nuálaí san Eoraip. Táthar ag súil go mbeidh luach €8 billiún d’infheistíochtaí cothromais agus cuasachothromais ón BEI agus ón gCiste Eorpach Infheistíochta (an CEI), an méid ab airde riamh, ina spreagadh ag luach €110  billiún de chaipiteal fáis do ghnólachtaí nuathionscanta, do ghnólachtaí i mbun fáis agus do cheannródaithe Eorpacha.

Tháinig méadú faoi dhó ar na hinfheistíochtaí incháilithe slándála agus cosanta in 2024, agus is é an sprioc atá ann ná iad a mhéadú faoi dhó arís i mbliana. Ina theannta sin, chuir Grúpa an BEI go mór lena infheistíochtaí incháilithe i dtionscadail dé-úsáide, lena n-áirítear cosaint teorann, soghluaisteacht mhíleata, dí-mhianadóireacht agus dí-éilliú, spás, cibearshlándáil, trealamh fritrasnaíochta, cosaint ghrinneall na farraige agus cosaint bonneagair chriticiúil, taighde agus forbairt, agus dróin.  

Ag breathnú chun cinn, tá sé beartaithe ag Grúpa an BEI luach iomlán na n-infheistíochtaí a mhéadú go €95 billiún in 2025, le príomhthionscnaimh le tacú le crainn taca teicneolaíochta de chuid na hEorpa agus clár TechEU ar leith, amhábhair chriticiúla, bainistíocht uisce, éifeachtúlacht fuinnimh comhlachtaí beaga agus meánmhéide, agus ardán ar leith le tithíocht inbhuanaithe agus inacmhainne a chur chun cinn.

Agus é ag méadú a acmhainne infheistíochta agus a thionchair, tá Grúpa an BEI ag déanamh dul chun cinn suntasach ar bheart oibre le rómhaorlathas a laghdú do chliaint agus d’éirigh leis an t-am chun margaidh a theastaíonn maidir le ceadú agus cur chun feidhme infheistíochtaí nua a laghdú. Thug sé isteach nósanna imeachta simplithe breithmheasa in 2024 a chlúdaíonn níos mó ná 40% dá chuid oibríochtaí.

“Chuireamar ní ba mhó maoinithe ar fáil in 2024 ná mar a chuir riamh. Táimid réidh le tacú le tosaíochtaí an Aontais Eorpaigh faoin sainordú polaitiúil nua seo. Agus beidh ról níos lárnaí fós againn in 2025 – ag tógáil ar shárfheidhmíocht Ghrúpa an BEI lenár dtionchar a mhéadú, agus infheistíochtaí straitéiseacha agus uaillmhianacha a dhéanamh le cur le slándáil agus iomaíochas na hEorpa,” arsa Uachtarán Ghrúpa an BEI, Nadia Calviño, agus í ag cur thorthaí bliantúla Ghrúpa an BEI i láthair sa Bhruiséil.

An méid ab airde riamh

Táthar ag súil go ndéanfaidh an maoiniú a gheall Grúpa an BEI in 2024 beagnach 15 milliún teaghlach a chumhachtú le fuinneamh glan, suas le 1.5 milliún post nua a chruthú san Eoraip as seo go ceann roinnt blianta, teiripí in aghaidh na hailse a chur chun cinn, agus tithíocht inacmhainne a chur ar fáil ón gCróit go dtí an Laitvia.

I measc bhuaicphointí na bliana seo caite bhí:

·        Cuireadh dlús le gníomhaíochtaí a raibh riosca níos airde ag baint leo, atá ceaptha thart ar luach €110 billiún d’infheistíochtaí nua a spreagadh. Áirítear leis sin luach €7.2 billiún d’infheistíochtaí ón CEI in éiceachóras na gcistí cothromais, an méid ab airde riamh, agus €1 billiún d’fhiachas fiontair ón BEI.

·        Rinne an CEI infheistíocht ní ba mhó ná €14 billiún san iomlán le tacú le gnólachtaí beaga agus nuálaithe na hEorpa, lena n-áirítear infheistíocht in 102 ciste caipitil fiontair, amhail ciste ar leith arb aidhm leis tacaíocht a thabhairt do ghnólachtaí nuathionscanta atá faoi úinéireacht ban nó atá cothrom ó thaobh inscne de i réimsí an spáis agus na domhainteicneolaíochta.

·        €51 billiún – an méid ab airde riamh agus thart ar 60% d’infheistíochtaí uile na bliana seo caite – le tacú leis an aistriú glas, leis an ngníomhú ar son na haeráide agus leis an inbhuanaitheacht chomhshaoil, amhail an chéad mhonarcha bonn atá saor ó astaíochtaí ar domhan sa Rómáin agus tacaíocht don tsoghluaisteacht inbhuanaithe in Valencia, rudaí a fhágann go bhfuil Grúpa an BEI ar an mbóthar ceart lena sprioc a bhaint amach agus tacú le luach €1 trilliún d’infheistíocht aeráide agus inbhuanaitheachta comhshaoil sna blianta thar a bheith tábhachtach idir seo agus 2030.

·        €31 billiún, an méid ab airde riamh, le tacú le slándáil fuinnimh na hEorpa, lena n-áirítear éifeachtúlacht, athnuaiteáin, stóráil agus eangacha leictreachais, rud a mheastar a spreagfaidh níos mó ná €100 billiún d’infheistíocht. I measc na bpríomhthionscnamh bhí frithráthaíochtaí le tacú le monaróirí gaoithe Eorpacha, déantúsaíocht ceallraí d’fheithiclí leictreacha sa Fhrainc agus Oileán an Bhanphrionsa Eilís sa Bheilg. Maidir le heangacha agus stóráil, ardaíodh an maoiniú go €8.5 billiún, an méid ab airde riamh agus méid a spreag 40% d’infheistíocht iomlán na hEorpa san earnáil sin in 2024, lena n-áirítear uasghráduithe ar líonraí tarchurtha agus idirnascairí sa Spáinn, sa tSeicia agus sa Ghearmáin.

·        Tháinig méadú faoi dhó go €1 billiún ar an tacaíocht do thionscadail incháilithe slándála agus chosanta, lena n-áirítear satailítí dé-úsáide sa Pholainn, uasghráduithe calafoirt le freastal ar riachtanais árthaí ECAT sa Danmhairg agus infheistíocht ón CEI i gcistí infheistíochta príobháidí ar leith. Táthar ag súil na hinfheistíochtaí bliantúla a mhéadú faoi dhó arís go €2 billiún i mbliana.

·        €38 billiún, an méid ab airde riamh, le dlús a chur le comhtháthú sóisialta agus críochach, lena n-áirítear línte creidmheasa d’fheirmeoirí sa Rómáin, gnólachtaí nuathionscanta nuálacha sa Ghréig agus tionscadail aistrithe chóir chothroim san Eastóin.

·        Tá tacaíocht airgeadais curtha ar fáil ag Grúpa an BEI freisin le cur le hathléimneacht in aghaidh an athraithe aeráide agus le hoiriúnú don athrú aeráide, ó iarrachtaí atógála tar éis sciorrthaí talún san Iodáil go hinfheistíochtaí téarnaimh i réigiúin san Eoraip a bhí buailte ag tuilte uafásacha.

·        San Úcráin, áit a bhfuil breis is €2.2 billiún íoctha amach ó 2022, tá infheistíochtaí de chuid Ghrúpa an BEI ag déanamh a gcion féin le scoileanna, naíonraí agus ospidéal a dheisiú, bonneagar iompair a uasghrádú agus bonneagar fuinnimh a chosaint, chomh maith le tacú leis an earnáil phríobháideach.

Taobh amuigh den Úcráin, tá oibríochtaí Ghrúpa an BEI taobh amuigh den Aontas Eorpach ag tacú le cobhsaíocht sa chomharsanacht agus le tíortha comhpháirtíochta atá ag obair i dtreo ballraíocht san Aontas Eorpach, lena n-áirítear uasghráduithe iarnróid i dtíortha amhail an Albáin agus Montainéagró.

Ní hamháin go ndéanann maoiniú ó Ghrúpa an BEI a chion féin le tacú le tosaíochtaí domhanda an Aontais Eorpaigh agus le guth na hEorpa a neartú ar an ardán domhanda, ach cabhraíonn le tíortha atá buailte ag triomach, amhail an Iordáin, soláthairtí uisce a bhainistiú chomh maith. A bhuí le comhpháirtíochtaí treisithe laistigh agus lasmuigh den Aontas Eorpach, tá infheistíochtaí an BEI ag déanamh a gcion féin le deireadh a chur le galair ar nós an phóilió agus le tacú le bonneagar inbhuanaithe ar fud an domhain – ó Vítneam go dtí an India.

Toilteanach dul i ngleic leis na dúshláin atá romhainn

Faoin Uachtarán Calviño, a chuaigh i mbun oifige i mí Eanáir 2024, tá Grúpa an BEI tar éis a bheartais inmheánacha agus a straitéis infheistíochta a nuashonrú d’fhonn a thionchar a uasmhéadú agus níos mó tacaíochta fós a thabhairt do chomhthosaíochtaí na hEorpa.

I measc na n-athruithe a rinneadh bhí:

·        Treochlár Straitéiseach, atá ar aon dul le beartais an Aontais Eorpaigh agus ar chomhaontaigh na 27 Ballstát (scairshealbhóirí an BEI) é le hacmhainní a dhíriú ar infheistíochtaí ardtionchair de réir ocht bpríomhthosaíocht.

·        Creat athchóirithe, lena leathnaítear gníomhaíocht Ghrúpa an BEI i réimsí na slándála agus na cosanta agus lena n-áirítear nósanna imeachta inmheánacha cuíchóirithe agus comhpháirtíochtaí nua le páirtithe leasmhara seachtracha, amhail Ciste Nuálaíochta ECAT agus an Ghníomhaireacht Eorpach um Chosaint.

·        Cheadaigh gobharnóirí an BEI méadú ar an gcóimheas giarála, is srian seanchaite ar an méid a cheadaítear do Ghrúpa an BEI a infheistiú.[1] Ligfidh sé sin do Ghrúpa an BEI na hinfheistíochtaí straitéiseacha is gá a dhéanamh le spriocanna beartais an Aontais Eorpaigh a bhaint amach, ach a chóimheasa giarála agus caipitil a choinneáil ag an am céanna.

·        Plean gníomhaíochta, ina leagtar an bhunchloch le haghaidh aontas margaí caipitil níos doimhne.

·        Gníomhaíochtaí agus tograí le rómhaorlathas a laghdú, le rialacha tuairiscithe inbhuanaitheachta an Aontais Eorpaigh a fheabhsú agus le húsáid ionstraimí buiséid an Aontais Eorpaigh a bharrfheabhsú.

·        Tionscnamh treisithe ama chun margaidh arb aidhm leis próisis inmheánacha a shimpliú agus cur le héifeachtúlacht le maoiniú nua a cheadú i bhfad níos gasta.

·        Plean gníomhaíochta le trédhearcacht, cuntasacht agus folláine a fheabhsú san ionad oibre, lena n-áirítear ombudsman a cheapadh le haghaidh a thabhairt go sciobtha ar shaincheisteanna coitianta san ionad oibre agus leis an timpeallacht oibre a fheabhsú.

Níos tábhachtaí ná riamh in 2025

Ag breathnú chun cinn, clúdaítear i bPlean Oibriúcháin Ghrúpa an BEI luach suas le €95 billiún d’infheistíocht nua in 2025, rud a n-éascóidh an rátáil chreidmheasa den scoth agus an seasamh láidir caipitil atá ag an nGrúpa é.

I measc na dtionscnamh nua atá ar aon dul le tosaíochtaí an Choimisiúin Eorpaigh nua, tá na cinn seo a leanas atá beartaithe do 2025:

·        Cloí leis an sprioc go mbeadh 60% den mhaoiniú glas.

·        Tacaíocht a mhéadú do phríomhtheicneolaíochtaí, lena n-áirítear teicneolaíocht ghlan, intleacht shaorga, sceallóga, ríomhaireacht ardfheidhmíochta agus chandamach, eolaíochtaí sláinte agus teicneolaíochtaí leighis, agus d’acmhainn thionsclaíoch cheannródaíoch na hEorpa.

·        Ardán scoir le héascaíocht a dhéanamh ar liostú gnólachtaí Eorpacha atá i mbun fáis ar mhargaí san Aontas Eorpach nó le cabhrú le comhlachtaí Eorpacha nuálaithe a bhfuil gealladh fúthu a cheannach.

·        Síneadh le Tionscnamh Crann Taca Teicneolaíochta na hEorpa (ETCI), a bhfuil ag éirí go hiontach leis, mar chuid den sprioc níos leithne atá ann cur go mór le hinfheistíochtaí cothromais agus fiachais fiontair d’fhonn borradh a chur faoi ghnólachtaí nuathionscanta nuálacha na hEorpa.

·        Tacaíocht do thionscal slándála agus cosanta na hEorpa a mhéadú faoi dhó arís

·        Ardán uile-Eorpach infheistíochta le haghaidh tithíocht inacmhainne agus inbhuanaithe, i gcomhar leis an gCoimisiún Eorpach, agus maoiniú méadaithe don earnáil tithíochta.

·        Infheistíocht a mhéadú i dtionscadail ríthábhachtacha amhábhar, amhail an infheistíocht i saoráid táirgthe litiam Keliber san Fhionlainn a aontaíodh anuraidh.

·        Clár uisce ar leith ar fiú €4.5 billiún é le hinfheistíocht a dhíriú ar theacht aniar tar éis tuilte agus le dul i ngleic le ganntanas uisce agus le cásanna triomaigh a bhíonn ag éirí níos measa.

·        Tacaíocht nua d’fheirmeoirí na hEorpa trí árachas talmhaíochta agus scéimeanna eile laghdaithe riosca, de bhreis ar shaoráid €3 billiún arb aidhm léi fáil ar mhaoiniú a fheabhsú d’fheirmeoirí óga agus do mhná.

·        Clár €2.5 billiún le cabhrú le comhlachtaí beaga agus meánmhéide tuilleadh a infheistiú san éifeachtúlacht fuinnimh ionas gur féidir leo a gcuid astaíochtaí CO₂ agus billí leictreachais a laghdú.

Faisnéis chúlra

Is é Grúpa an BEI institiúid mhaoinithe an Aontais Eorpaigh agus is leis na Ballstáit é. Tacaíonn sé le hinfheistíochtaí a dhéanann a gcion féin ar son spriocanna beartais an Aontais Eorpaigh, lena n-áirítear fás inbhuanaithe, comhtháthú sóisialta agus críochach, nuálaíocht agus slándáil. Déanann sé a chuid oibríochtaí a mhaoiniú ar na margaí caipitil domhanda agus tá sé brabúsach go comhsheasmhach ó cuireadh ar bun é. Ba cheannródaí é Grúpa an BEI i réimse na mbannaí glasa, réimse a bhfuil sé anois ar cheann de na heisitheoirí is mó ann. Tá a oibríochtaí go léir ag teacht le Comhaontú Aeráide Pháras.

---

[1] Faoi réir formheas deiridh ag Comhairle an Aontais Eorpaigh.