„Bardzo ważne jest dla nas wsłuchiwanie się w opinie obywateli i reagowanie na ich obawy oraz dbanie o to, aby nikt nie był pozostawiony sam sobie.”
Europejski Bank Inwestycyjny zorganizował drugą edycję ankiety dotyczącej klimatu. Jej wyniki są niezwykle istotne z uwagi na to, że ochrona klimatu jest obecnie jednym z najważniejszych priorytetów Unii Europejskiej, a EBI przyjął nową politykę kredytową dla sektora energetycznego, która przewiduje wyeliminowanie paliw kopalnych, oraz nowy plan działania w dziedzinie klimatu.
Celem ankiety przeprowadzanej we współpracy z pracownią badania rynku BVA jest dostarczenie informacji do szerszej debaty na temat nastrojów i oczekiwań obywateli Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych oraz Chin w zakresie działań na rzecz klimatu.
Poniżej przedstawiono najważniejsze wnioski z pierwszego z trzech etapów ogólnoświatowej ankiety EBI dotyczącej klimatu.
Młodzi Europejczycy w obliczu zmiany klimatu
Ankieta EBI dotycząca klimatu wykazała, że w Europie wyraźnie dostrzegalny jest problem migracji środowiskowej – aż 82% respondentów spodziewa się, że zmiana klimatu zmusi ludzi do opuszczenia swoich krajów w obawie przed ekstremalnymi zdarzeniami pogodowymi. Jednocześnie 24% Europejczyków przewiduje konieczność przeniesienia się z tego powodu do innego kraju, przy czym odsetek ten jest znacznie większy wśród przedstawicieli młodego pokolenia – w tej grupie nad wyjazdem za granicę poważnie zastanawia się 41% ankietowanych. Oprócz tego zaobserwowano duże różnice między poszczególnymi państwami europejskimi: przeprowadzkę do innego kraju rozważa na przykład 33% Austriaków w wieku 15–29 lat i aż 51% młodych Hiszpanów.
Zmiana klimatu jest uznawana za większe zagrożenie w Europie Północnej
Co ciekawe, wyniki ankiety pozwalają zaobserwować podział geograficzny między państwami Europy Południowej i Północnej. Mieszkańcy południa kontynentu uważają, że największym problemem, przed jakim stają ich kraje, jest bezrobocie – zjawisko to wymienia wśród trzech największych wyzwań 72% Hiszpanów i 69% Włochów. W państwach Europy Północnej – takich jak Dania, Holandia, Niemcy i Austria – za największe zagrożenie uznawana jest natomiast zmiana klimatu. Duża różnica zdań między obywatelami państw południa i północy Europy znajduje też odzwierciedlenie w sposobie postrzegania skutków zmiany klimatu. Mieszkańcy państw basenu Morza Śródziemnego częściej uważają, że zjawisko to ma istotny wpływ na ich życie codzienne – odsetek ten wynosi 94% we Włoszech i 87% w Hiszpanii, podczas gdy w Danii jest to 63%, a w Szwecji – 66%. Ogólnie rzecz biorąc, 82% Europejczyków twierdzi, że zmiana klimatu ma wpływ na ich życie codzienne. Dla porównania w Chinach odsetek ten jest wyższy i wynosi aż 98%, a w Stanach Zjednoczonych – jedynie 76%.
Chińczycy są największymi optymistami, jeśli chodzi o możliwość odwrócenia zmiany klimatu
Zgodnie z wynikami ankiety Europejczycy bardziej sceptycznie niż Chińczycy oceniają możliwość przeciwdziałania zmianie klimatu: 59% mieszkańców Europy uważa, że proces ten jest odwracalny, co jest wynikiem o 21 punktów procentowych niższym niż w Chinach (80%), ale wciąż wyższym niż w Stanach Zjednoczonych (54%). Jeśli chodzi o ocenę skuteczności indywidualnych wysiłków na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu, 69% Europejczyków uważa, że ich działania mają znaczenie, co plasuje ich dokładnie w połowie między obywatelami Chin (72%) i Stanów Zjednoczonych (65%).
Chińczycy częściej niż obywatele UE i USA obawiają się zmiany klimatu
Wyniki ankiety potwierdzają, że w całej Europie panuje powszechna obawa związana ze zmianą klimatu – 47% Europejczyków uznaje to zjawisko za największe wyzwanie w swoim życiu, a niewiele mniejszy odsetek ankietowanych obawia się również problemów z dostępem do opieki i świadczeń zdrowotnych (39%) oraz bezrobocia (39%). Dla porównania w Stanach Zjednoczonych zmiana klimatu (39%) uplasowała się na drugim miejscu, za problemami z dostępem do opieki i świadczeń zdrowotnych (45%), natomiast w Chinach aż 73% obywateli uważa, że to właśnie ona jest największym wyzwaniem dla społeczeństwa – o wiele groźniejszym niż problemy z dostępem do opieki i świadczeń zdrowotnych (47%) oraz kryzys finansowy (33%).
Podczas szczytu klimatycznego COP25 odbywającego się w Madrycie, skorzystaliśmy z okazji, aby zapytać mieszkańców miasta, co myślą o zmianach klimatycznych
Więcej informacji na temat nastrojów związanych ze zmianą klimatu w wybranych krajach
Zdaniem 40% Francuzów jest już za późno na odwrócenie zmiany klimatu
Ogólnie rzecz biorąc, wyniki ankiety potwierdzają, że wśród Francuzów panuje powszechna obawa związana ze zmianą klimatu – aż 83% z nich odczuwa jej wpływ na swoje życie codzienne.
Pomimo dużej świadomości skutków zmiany klimatu Francuzi należą do największych w Europie sceptyków, jeśli chodzi o możliwość przeciwdziałania temu zjawisku. Jedynie 53% ankietowanych uważa, że ma ono charakter odwracalny, co jest wynikiem o 6 punktów procentowych niższym od średniej europejskiej. Na poziomie lokalnym można również zaobserwować różnicę wynoszącą 10 punktów procentowych między regionem Île-de-France, gdzie w możliwość odwrócenia zmiany klimatu wierzy 57% osób, a Oksytanią, w której odsetek ten wynosi jedynie 47%.
Dla 59% Niemców zmiana klimatu jest największym wyzwaniem w ich życiu
Wyniki ankiety potwierdzają, że Niemcy uważają zmianę klimatu za największe wyzwanie dla swojego kraju – 59% respondentów wymienia to zjawisko wśród trzech największych wyzwań. Drugim co do ważności problemem jest migracja na dużą skalę (43%).
Odpowiadając na pytanie o konsekwencje zmiany klimatu, Niemcy częściej niż inni Europejczycy podkreślali korelację między tym zjawiskiem a migracją – 31% ankietowanych już teraz uważa, że zmiana klimatu jest bardzo istotnym czynnikiem sprzyjającym migracji, co jest wynikiem o 5 punktów procentowych wyższym od średniej europejskiej (26%). Ponadto Niemcy – a zwłaszcza przedstawiciele młodszego pokolenia – uważają, że zmiana klimatu może zmusić ich samych do migracji: 44% respondentów w wieku 15–29 lat przewiduje konieczność przeniesienia się w przyszłości do innego kraju.
Zdaniem 69% Włochów zmiana klimatu jest procesem odwracalnym
Wyniki ankiety potwierdzają, że Włosi są optymistami, jeśli chodzi o możliwość uratowania naszej planety. Chociaż 86% mieszkańców Włoch przyznaje, że ludzie przyczynili się do zmiany klimatu, to 69% uważa, że proces ten wciąż jeszcze można odwrócić, co jest wynikiem o 10 punktów procentowych wyższym od średniej europejskiej (59%). Wielu Włochów idzie nawet dalej w swoich ocenach: 73% ankietowanych uważa, że ich własne działania mogą przyczynić się do zażegnania tego kryzysu.
Jeśli chodzi o skutki zmiany klimatu, zdecydowana większość Włochów (94%) jest zgodna co do tego, że miała ona przez ostatnich kilkadziesiąt lat wpływ na wszystkie oceany i kontynenty. Trzy najbardziej niepokojące przejawy zmiany klimatu to zdaniem włoskich respondentów topnienie lodowców (47%), zanieczyszczenie powietrza (40% – o 8 punktów procentowych więcej niż średnia dla Europy) oraz wzrost temperatur (39%). Ponadto Włosi uważają, że powyższe zjawiska będą wpływać na środowisko i powietrze także w przyszłości – 80% ankietowanych zgadza się, że nawet jeśli ustaną emisje gazów cieplarnianych, skutki tych emisji będą odczuwalne jeszcze przez setki lat.
Zdaniem 41% Polaków zmiana klimatu jest nieodwracalna
Chociaż 86% polskich respondentów ma świadomość skutków zmiany klimatu, Polacy należą do największych w Europie sceptyków, jeśli chodzi o możliwość przeciwdziałania temu zjawisku. Aż 41% ankietowanych uważa, że ma ono charakter nieodwracalny, co jest wynikiem o 8 punktów procentowych wyższym od średniej europejskiej. Bardziej niepokojące jest jednak to, że sytuację częściej uznają za beznadziejną przedstawiciele młodszego pokolenia. O nieodwracalności zmiany klimatu jest przekonanych 45% respondentów w wieku 15–29 lat, podczas gdy wśród osób w przedziale wiekowym 30–64 lat odsetek ten wynosi 41%, a wśród osób mających 65 lub więcej lat – zaledwie 33%.
Niezależnie od powyższego 75% Polaków nadal uważa, że ich osobiste działania na rzecz klimatu mają znaczenie, przy czym w tej kwestii występuje spore zróżnicowanie w zależności od płci. W możliwość przeciwdziałania zmianie klimatu znacznie częściej wierzą kobiety – o skuteczności swoich wysiłków jest przekonanych 83% Polek i tylko 67% Polaków.
Zdaniem 68% Hiszpanów zmiana klimatu jest procesem odwracalnym
Wyniki ankiety wskazują, że pomimo dużego zaniepokojenia problemem zmiany klimatu większość Hiszpanów patrzy w przyszłość z optymizmem. Chociaż 89% mieszkańców Hiszpanii przyznaje, że ludzie przyczynili się do zmiany klimatu, to 68% uważa również, że proces ten nadal można odwrócić, a 80% ankietowanych uważa nawet, że ich własne działania mogą przyczynić się do zażegnania tego kryzysu.
Pomimo powszechnego optymizmu w kwestii rozwiązania kryzysu klimatycznego Hiszpanie częściej niż ogół Europejczyków obawiają się, że zmiana klimatu zmusi ich w przyszłości do migracji – zarówno w obrębie kraju, jak i poza nim. Aż 36% respondentów przewiduje konieczność przeniesienia się do chłodniejszego państwa lub regionu, co jest wynikiem o 10 punktów procentowych wyższym od średniej europejskiej. Problem ten jest szczególnie istotny dla przedstawicieli młodszego pokolenia – nawet 60% z nich uważa, że na skutek zmiany klimatu będą musieli przenieść się w chłodniejsze rejony kraju lub za granicę.
Szwedzi należą do największych w Europie optymistów, jeśli chodzi o możliwość odwrócenia zmiany klimatu
Jak wynika z ankiety, Szwedzi obawiają się wpływu zmiany klimatu na los kolejnych pokoleń, nawet jeśli obecnie nie odczuwają jeszcze jej skutków. Zdaniem 81% respondentów ich dzieci będą w przyszłości odczuwać takie skutki w swoim życiu codziennym. Ponadto zdecydowana większość mieszkańców Szwecji (80%) jest zgodna co do tego, że nawet jeśli ustaną emisje gazów cieplarnianych, skutki tych emisji będą nadal odczuwalne przez setki lat.
Niezależnie od powyższego Szwedzi są jednak optymistami, jeśli chodzi o możliwość uratowania naszej planety: 68% ankietowanych ma przekonanie, że skutki zmiany klimatu da się jeszcze odwrócić, co jest wynikiem o 9 punktów procentowych wyższym od średniej europejskiej.
Kontakt
Thomas Froimovici
European Investment Bank
98-100, boulevard Konrad Adenauer
L-2950 Luxembourg
Luxembourg
t.froimovici@eib.org
+352 4379 - 83249
+352 691284262