EIB-persconferentie over de jaarresultaten - EIB-Groep verhoogt financiering in 2020 tot 77 miljard euro ter bestrijding van de COVID-19-pandemie en de klimaatcrisis

Documenten en cijfers 2020

In het jaar waarin we te maken hadden met de ergste mondiale gezondheids- en economische crisis sinds generaties, heeft de Europese Investeringsbank Groep (EIB) snel geschakeld door haar activiteiten te richten op het bestrijden van de COVID-19-pandemie en alle economische gevolgen daarvan. De bank verhoogde haar financieringsvolumes tot 76,8 miljard euro, en kwam daarmee boven de vooraf gestelde doelen uit. Een derde van deze middelen, 25,5 miljard euro, werd al in maart besteed aan een eerste pakket maatregelen, als onmiddellijke reactie op de crisis. Het grootste deel daarvan ging naar mkb-bedrijven en diende ter voorkoming van faillissementen en banenverlies, met name in landen die niet beschikten over voldoende begrotingsmiddelen voor grootschalige, nationale noodmaatregelen.

In antwoord op de extra behoefte aan ondersteuning die door de COVID-19-pandemie ontstond, werd de mkb-steun van de EIB-Groep met 5 miljard verhoogd tot 30,6 miljard euro. In totaal profiteerden meer dan 425.000 ondernemingen van financiering, waardoor meer dan 4,2 miljoen banen behouden bleven. Ondertussen gingen de andere investeringsprioriteiten van de EU-bank gewoon door: de milieu-investeringen bedroegen 16,8 miljard euro, infrastructurele projecten werden gesteund met 15,0 miljard euro en daarnaast ging nog eens 14,4 miljard euro naar innovatie.

“In 2020 lieten we zien dat investeren in economisch herstel niet ten koste hoeft te gaan van investeringen in klimaatactie en innovatie. Al onze doelstellingen hangen met elkaar samen. Europa kan alleen sterker uit deze crisis komen door te investeren in de groene en digitale economie van de toekomst, niet in de structuren uit het verleden. Daarbij moeten we er wel voor zorgen dat geen enkele regio in Europa achterblijft en moeten we samenwerken met onze partners buiten de EU”, aldus EIB-president Werner Hoyer tijdens de jaarlijkse persconferentie van de EIB-Groep op 20 januari – deze keer via een videoconferentie vanuit Luxemburg.

Essentiële investeringen in de gezondheidssector

In het kader van de reactie op COVID-19, heeft de EIB-Groep haar financiering voor de gezondheidssector aanzienlijk verhoogd. De EIB-Groep steunde niet alleen ziekenhuizen, maar speelde ook een belangrijke rol in de ontwikkeling en massaproductie van vaccins om dit verschrikkelijke virus een halt toe te roepen. Aan het begin van het jaar ging de EU-bank al akkoord met een lening van 100 miljoen euro aan BioNTech, het Duitse bedrijf dat ons in samenwerking met Pfizer het eerste COVID-19-vaccin bracht. De EIB-Groep financierde een aantal vaccins, maar ook bedrijven die zich bezighouden met de ontwikkeling van COVID-behandelingen en coronatests.

“In de loop van het jaar hebben we onze inspanningen voor de aanpak van deze verschrikkelijke pandemie spectaculair vergroot en versneld, waardoor we duizenden bedrijven in de EU en in de rest van de wereld konden helpen”, aldus EIB-president Werner Hoyer. “De strijd tegen de pandemie en de economische gevolgen ervan zullen ons ook in 2021 bezighouden. Bovenop de 25 miljard euro die al eerder beschikbaar was gesteld, heeft onze Raad van Bewind nog eens bijna 25 miljard euro aan financiering goedgekeurd voor bedrijven die in de problemen zijn gekomen en voor de gezondheidssector.”

Een deel van deze financiering komt uit het Europees Garantiefonds (EGF) dat in de herfst van 2020 van start is gegaan. De EU-lidstaten hebben garanties ter waarde van bijna 25 miljard euro verstrekt zodat de EIB-Groep aanvullende financiering kan verstrekken, voornamelijk aan mkb-bedrijven die door de crisis zijn getroffen.

Steeds meer de klimaatbank van de EU

Tegelijkertijd heeft de EIB zich gehouden aan haar belofte om meer middelen in te zetten op groene investeringen en zich te transformeren tot klimaatbank van de EU. Het percentage EIB-investeringen dat naar projecten op het gebied van klimaatactie en milieuduurzaamheid ging, steeg afgelopen jaar – ondanks de coronacrisis – van 34% naar 40%, waarmee de EU-bank in de buurt komt van haar doel van 50%. De EIB-Groep streeft ernaar om in de periode tot 2030 één biljoen euro aan investeringen in klimaatactie en milieu te steunen. In november 2020 keurde de Raad van Bewind van de EIB de routekaart voor het klimaat goed. Daarin is vastgelegd hoe de EIB deze ambitieuze doelen wil bereiken. De routekaart voorziet in het afbouwen van financiering voor projecten met een grote uitstoot, zoals de uitbreiding van vliegvelden, en stelt strenge eisen aan de financiering van andere projecten, zoals snelwegen. De EU-bank had al eerder bekendgemaakt niet langer te investeren in gasprojecten.

“De strijd tegen klimaatverandering kan niet worden uitgesteld totdat de pandemie voorbij is. De coronacrisis is geen reden om niets te doen aan de klimaat- en milieuproblemen die de mens bedreigen. De EIB-Groep heeft grote vooruitgang geboekt met haar routekaart voor het klimaat. Ik doe een beroep op de andere financieringsinstellingen om eenzelfde standpunt in te nemen tegen projecten die niet milieuduurzaam zijn. In plaats van bedrijfsmiddelen te financieren die morgen moeten worden afgeschreven, moeten we investeren in energiebesparing, hernieuwbare energie, duurzame mobiliteit en groene innovatie. We moeten massaal investeren in een groen herstel”, aldus president Hoyer.

Het gevaar van een groeiende investeringskloof in Europa

Uit het nieuwe EIB Investment Report blijkt dat de Europese ambities voor een groen herstel worden bedreigd door een groeiende investeringskloof. Volgens het rapport – dat donderdag 21 januari wordt uitgebracht – verwacht 45% van de EU-bedrijven in de nasleep van de crisis minder te investeren; slechts 6% denkt meer te gaan investeren. Het rapport waarschuwt dat bedrijven zich weliswaar bewust zijn van de dringende noodzaak om te investeren, met name in digitalisering en klimaatactie, maar dat zij door de coronacrisis niet over de benodigde middelen beschikken.

“We moeten ons zorgen maken over de enorme impact die het coronavirus heeft op investeringsplannen. Europa moet meer geld mobiliseren voor innovatie, anders lopen we gevaar terrein te verliezen in de mondiale concurrentiestrijd”, aldus Hoyer. “Maar we moeten ons ook gesteund voelen door het succes van de financiële pijler van het Juncker-plan, het Europees Fonds voor strategische investeringen. Dit plan behaalde afgelopen zomer – eerder dan gepland – het naar boven bijgestelde doel om 500 miljard euro aan investeringen aan te trekken. We hebben laten zien dat – met behulp van creatieve instrumenten en financiële instrumenten en begrotingssteun die elkaar goed aanvullen – een relatief kleine pot publiek geld een enorm bedrag aan private investeringen kan aantrekken voor projecten die anders moeilijk financiering zouden kunnen krijgen.”

Een recordjaar voor het EIF

Een ander voorbeeld van een zeer efficiënt gebruik van publieke middelen is het Europees Investeringsfonds (EIF), de EIB-dochter die hightech-startups en mkb-bedrijven steunt in heel Europa. Het EIF realiseerde opnieuw een recordjaar door transacties te sluiten met een totale waarde van 12,9 miljard euro, een toename van 26% ten opzichte van 2019. Het EIF genereerde de broodnodige financiering voor meer dan 330.000 mkb-bedrijven en kleine midkapbedrijven.

Alleen al in het afgelopen jaar werden transacties gesloten die ervoor zullen zorgen dat 66.000 huishoudens een nieuwe of verbouwde woning in de sociale sector krijgen en 1,4 miljoen huishoudens worden voorzien van supersnelle breedbanddiensten. Dankzij EIB-financiering zullen 280 miljoen mensen worden gevaccineerd tegen COVID-19, kunnen bijna 30 miljoen mensen profiteren van veiliger drinkwater en krijgen meer dan 15 miljoen mensen betere sanitaire voorzieningen. Er wordt meer dan 145.000 hectare nieuw bos aangelegd en de stroomopwekkingscapaciteit zal toenemen met meer dan 10 GW, waarvan 83% afkomstig van duurzame bronnen. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de tastbare invloed van de investeringen van de EIB-Groep op mensen in Europa en daarbuiten.

Overal ter wereld investeren om weerbaarheid te vergroten en klimaatverandering tegen te gaan

De COVID-19-pandemie en de klimaatcrisis zorgen in de hele wereld voor een dubbele uitdaging. Om die reden vergrootte de EIB-Groep haar steun aan de buurlanden van de EU, Afrika en andere regio’s. In 2020 ging 13% – 10,2 miljard euro – van de EIB-financiering naar landen buiten de EU. Dit hielp de Europese Unie haar beleidsdoelstellingen te verwezenlijken, levens van mensen te verbeteren, gezondheidsstelsels te moderniseren en economische weerbaarheid te vergroten. De EU-bank verstrekte een recordbedrag aan leningen in Afrika: 4,7 miljard euro – een toename van 50% ten opzichte van het jaar ervoor. We behaalden het doel van SheInvest, ons initiatief om 1 miljard euro aan investeringen aan te trekken om gendergelijkheid en economische zelfstandigheid van vrouwen overal in Afrika te stimuleren.

“De EIB-Groep richt haar inspanningen op het helpen van enkele van de kwetsbaarste landen, waar de bestaansmiddelen van mensen nu door de klimaatcrisis worden bedreigd. Een voorbeeld daarvan is onze onlangs aangekondigde betrokkenheid bij het initiatief de ‘Grote Groene Muur’ (Great Green Wall Initiative). In dit kader geven we financiële en technische steun voor duurzame landbouw, schone energie en schoon water, infrastructuur en investeringen uit de private sector in elf Sahel-landen”, aldus president Hoyer.

Koploper in het aantrekken van geld van duurzame investeerders

Om deze activiteiten te financieren heeft de EIB-Groep biodiversiteit toegevoegd aan de reeks activiteiten die zij financiert met haar nieuwste type obligatie: duurzaamheidsobligaties. De EIB, die haar activiteiten op de mondiale kapitaalmarkt financiert en daarbij van haar ‘AAA’-rating profiteert, is al langer een koploper als het gaat om groene obligaties: in 2007 gaf de EIB haar eerste groene obligaties uit en tegenwoordig is zij marktleider in dit segment, met een emissievolume van meer dan 35 miljard euro. In totaal nam de EIB in het afgelopen jaar 70 miljard euro aan leningen op van internationale investeerders, bijna 20 miljard meer dan het jaar ervoor.

“De EIB is niet alleen wereldwijd de grootste multilaterale kredietverlener: omdat zij zichzelf financiert op de financiële markten is zij wereldwijd ook de grootste multilaterale geldnemer. Door de creatieve wijze waarop de EU-bank geld opneemt, worden andere investeerders zich ervan bewust dat zij via hun beleggingen kunnen zorgen voor de gewenste beleidsaanpassingen. Toen we klimaatobligaties en duurzaamheidsobligaties op de markt brachten, werden ze gezien als een ‘gok’. Inmiddels worden deze obligaties door iedereen gezien als de standaard en dragen zij wereldwijd bij aan de groene economie wereldwijd”, aldus Hoyer.